Numri i rasteve të reja me kancer në Kosovë po rritet me një normë shqetësuese prej rreth 5% çdo vit, sipas drejtorit të Klinikës së Onkologjisë në QKUK, Ilir Kurtishi.
Vetëm në gjysmën e parë të vitit 2025 janë regjistruar 1.070 raste të reja, ndërsa gjatë gjithë vitit 2024 janë raportuar 3.644 raste të reja në nivel kombëtar, sipas të dhënave të Institutit Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës (IKSHPK).
Statistika kyçe:
-
Kanceri i gjirit: 640 raste (17.6%)
-
Kanceri i lëkurës: 587 raste (13.8%)
-
Kanceri i mushkërive: 312 raste (8.6%)
-
Kanceri i zorrës së trashë: 193 raste (5.3%)
Grupi më i prekur është ai mbi moshën 60 vjeç, me 51.8% gra dhe 48.2% burra të prekur.
Prevalenca në vitin 2024 ishte 288.3 raste për 100 mijë banorë, ndërsa incidenca (rastet e reja) arriti në 227.4 raste për 100 mijë banorë.
Shkaqet kryesore:
-
Ndotja e ajrit
-
Pirja e duhanit
-
Dietat jo të balancuara
-
Infeksionet virale
-
Mungesa e aktivitetit fizik
-
Përdorimi i kontraceptivëve
-
Rritja e ndërgjegjësimit për diagnostikim
Sipas Kurtishit, shumë raste diagnostikohen në faza të avancuara, duke e vështirësuar trajtimin. Ai apelon për kontrolle të rregullta mjekësore, si mënyra më efektive për zbulimin e hershëm dhe trajtimin e suksesshëm të sëmundjes.
Sfida në sistemin shëndetësor:
Përkundër rritjes së numrit të pacientëve, kapacitetet e Klinikës së Onkologjisë në QKUK mbeten të kufizuara:
-
Vetëm 110 shtretër për pacientët që marrin kimioterapi
-
Mungesë të pajisjeve moderne dhe hapësirës
-
Pritje të gjata për termine dhe mungesë të mjekëve dhe barnave
Edhe pse janë bërë investime, nevojat tejkalojnë mundësitë aktuale, duke rritur trysninë mbi sistemin.
Në kontekst global:
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, 1 në 5 persona zhvillon kancer gjatë jetës, dhe afërsisht 1 në 9 burra dhe 1 në 12 gra vdesin si pasojë e tij.
