Kanceri i zorrës së trashë (kolorektal) është një nga format më të përhapura dhe më vdekjeprurëse të kancerit në botë, me rreth 53 mijë viktima vetëm këtë vit në SHBA, sipas The New York Post. Alarmi i radhës: sëmundja po prek gjithnjë e më shumë moshat e reja, pa ndonjë shpjegim të qartë shkencor deri më tani.
Por një zakon i thjeshtë mund të ulë ndjeshëm rrezikun e vdekjes nga kjo sëmundje: fillimi i kontrolleve që në moshën 40-vjeçare.
Një studim i ri nga Tajvani, i publikuar në JAMA Oncology, zbulon se kontrolli i hershëm përmes testit FIT (test fekal për zbulimin e gjakut të fshehur) ka rezultuar efektiv në uljen me 21% të rasteve të prekjes nga kanceri dhe me 39% të rrezikut të vdekjes, krahasuar me ata që nisin kontrollet në moshën 50-vjeçare.
Studimi përfshiu:
-
40,000 persona të moshës 40-49 vjeç që iu nënshtruan testimit të rregullt me FIT;
-
225,000 persona të moshës 50-59 vjeç, që ndoqën programin standard të kontrollit.
Rezultatet:
-
26.1 raste për 100,000 banorë/vit (te grupi 40-49 vjeç);
-
42.6 raste për 100,000 banorë/vit (te grupi 50-59 vjeç).
FIT – Testi që shpëton jetë
Testi FIT është një analizë e thjeshtë që mund të kryhet edhe në shtëpi, për të zbuluar gjak të padukshëm në jashtëqitje — një tregues i mundshëm i pranisë së polipeve ose tumorëve në zorrë.
Në Tajvan, ku kanceri kolorektal është ndër më të përhapurit:
-
Të gjithë qytetarët nga 45-74 vjeç mund të bëjnë falas testin FIT çdo dy vjet.
-
Personat 40-44 vjeç me histori familjare përfitojnë gjithashtu kontrolle falas.
Në SHBA, që nga viti 2021:
-
Mosha për fillimin e kontrollit është ulur nga 50 në 45 vjeç.
-
Medicare mbulon çdo vit testin FIT për të rriturit mbi 45 vjeç.
-
Nëse rezultati është pozitiv, mbulohet edhe kolonoskopia pasuese (që nga viti 2023).
Metodat e tjera të kontrollit:
-
Kolonoskopia – metoda më e plotë për zbulimin dhe heqjen e polipeve;
-
Kolonografia me CT – alternativë me imazheri të avancuar;
-
Sigmoidoskopia fleksibël – metodë më pak invazive që kontrollon pjesën e poshtme të zorrës.
Kujdes i shtuar për ata me histori familjare
Ekspertët rekomandojnë që personat me rrezik të lartë (në veçanti ata me të afërm që kanë pasur kancer kolorektal) të fillojnë kontrollet edhe më herët dhe më shpesh.
Përfundimi?
Një test i thjeshtë në kohë mund të shpëtojë jetë. Nisja e kontrolleve nga mosha 40 vjeç, veçanërisht për ata me histori familjare, është një hap i fuqishëm drejt parandalimit të hershëm, jetëgjatësisë dhe shëndetit më të mirë.
Një vendim i vogël sot, një ndryshim i madh nesër.
