Në një shkrim të gjatë të publikuar në Washington Post, autorja dhe filozofja shqiptare Lea Ypi prezantohet me librin e saj të ri “Indignity: A Life Reimagined”, ku ajo rindërton jetën e gjyshes së saj, Leman Ypi, e rritur në një periudhë të trazuar mes Perandorisë Osmane, Greqisë dhe Shqipërisë.
Inspirimi për librin nisi kur Ypi hasi rastësisht në Facebook një fotografi të vitit 1941, ku gjyshja dhe gjyshi i saj shfaqeshin gjatë muajit të mjaltit në Alpet Italiane. Kjo pamje, shkruan gazeta, nxiti pyetje lidhur me rrugët e historisë që e kishin sjellë këtë foto deri në mediat sociale sot, ndërkohë që shumë dokumente të familjes ishin zhdukur pas arrestimit të gjyshit nga regjimi komunist në vitin 1946.
Përmes kërkimeve në arkivat shtetërore në Tiranë, Ypi zbuloi dokumente të fragmentuara dhe shpesh të shtrembëruara për gjyshen e saj – dokumente që shpesh e reduktonin historinë e një gruaje shumëgjuhëshe dhe kozmopolite në vetëm disa rreshta burokratikë.
Libri zhvillohet si një epikë familjare, duke nisur nga Selaniku i fillimit të shekullit XX, duke përshkruar shpërbërjen e Perandorisë Osmane, shpërnguljet e detyruara, pushtimet, burgosjet politike dhe internimet gjatë komunizmit në Shqipëri.
Sipas Washington Post, Ypi nuk synon vetëm të rindërtojë jetën e një individi, por të rikthejë dinjitetin e një brezi të tërë, jetët e të cilëve u deformuan nga ideologjitë dhe shtetet që pretendonin t’i përfaqësonin.
“Pse të mos sfidohet poshtërimi përmes imagjinatës?”, shkruan Ypi në libër, duke shpjeguar arsyen përse rrëfimi është i ndërthurur mes historisë, kujtesës dhe imagjinatës letrare.
“Indignity” është vlerësuar si një nga botimet më të rëndësishme evropiane të vitit, pas suksesit global të kujtimeve të saj “Të Lirë”./Qendra.INFO
