Eksperti amerikan për çështjet e Ballkanit, Edward P. Joseph, pedagog në Shkollën e Studimeve të Avancuara Ndërkombëtare të Universitetit Johns Hopkins, ka propozuar një ide të pazakontë për transformimin e situatës gjeopolitike në Evropë: anëtarësimin e Serbisë dhe Kosovës në NATO.
Sipas Joseph, një qasje e tillë, e kombinuar me zbatimin e të ashtuquajturit “Model i Kosovës” për rajonin e Donbasit në Ukrainë, mund t’i mundësojë ish-presidentit amerikan Donald Trump që të arrijë një fitore historike në politikën e jashtme, duke dobësuar Rusinë, forcuar NATO-n dhe mbyllur konfliktet e pazgjidhura të pasluftës në Evropë.
Në një analizë të publikuar me titull “Një Përparim Ballkanik për Ukrainën: Anëtarësoni Serbinë në NATO dhe Zbatoni Modelin e Kosovës në Donbas”, Joseph shkruan se Trump, pavarësisht qëndrimeve të tij të luhatshme ndaj Ukrainës, “mund të arrijë paqe të qëndrueshme duke zhvendosur fokusin strategjik nga Ukraina në Ballkan”.
Modeli i Kosovës për Donbasin
Sipas Joseph, SHBA mund të përdorë modelin e krijuar në Kosovë pas ndërhyrjes së NATO-s në vitin 1999 si bazë për një marrëveshje të përkohshme për Donbasin:
“Në vend të kërkesave të paqarta për shkëmbime territoriale, SHBA mund të propozojë një marrëveshje të përkohshme të modeluar sipas Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së.
Ky model parashikon një administratë të përkohshme ndërkombëtare (OKB apo OSBE), ruajtjen e pretendimeve ligjore të Ukrainës mbi Donbasin, dhe një rrugë ‘dinjitoze’ për Rusinë për ta pranuar armëpushimin. Më pas, si në Kosovë, do të mund të mbahen referendumet për statusin final, të kthehen refugjatët dhe të rregullohen çështjet e pronës”, shpjegon ai.
Serbia në NATO – “Goditje strategjike për Moskën”
Një nga propozimet më të guximshme të Joseph është anëtarësimi i Serbisë dhe Kosovës në NATO. Ai argumenton se kjo do të përbënte një tronditje të madhe për Kremlinin:
“Nëse SHBA i ofron Serbisë një marrëveshje të favorshme dhe mbështetje ekonomike e ushtarake, dhe presidenti Aleksandar Vuçiq arrin ta justifikojë këtë hap përpara opinionit publik serb – ku Trump gëzon popullaritet të madh – atëherë hyrja e Serbisë në NATO do të ishte një përmbysje historike që do ta izolonte më tej Rusinë në Evropë.”
Sipas Joseph, kjo nismë do të:
-
Largonte ndikimin rus dhe kinez nga Ballkani;
-
Forconte sigurinë dhe ndikimin e Perëndimit në rajon;
-
Nxitë paqe të qëndrueshme mes Beogradit dhe Prishtinës.
Ai sugjeron madje që një Marrëveshje Historike për Paqe dhe Njohje të Ndërsjellë mund të nënshkruhet në Shtëpinë e Bardhë, nën drejtimin e Trump-it, përfshirë:
-
Angazhimin për anëtarësim të përbashkët në NATO;
-
Zbatimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe në Kosovë;
-
Mbështetje për reforma demokratike dhe ekonomike në të dyja vendet
-
Edward P. Joseph është pedagog në Johns Hopkins SAIS, si dhe studiues i lartë në Institutin për Politikë të Jashtme dhe Qendrën Merrill për Studime Strategjike. Ai ka shërbyer për shumë vite në misionet ndërkombëtare në Ballkan dhe njihet për analizat e tij mbi politikën amerikane në rajon.
