Konsumi i cigareve të paligjshme në Bashkimin Europian u rrit ndjeshëm gjatë vitit 2024, duke arritur në 38.9 miliardë njësi – një rritje prej 10.8% krahasuar me vitin paraprak. Të dhënat vijnë nga raporti vjetor i KPMG, i porositur nga kompania Philip Morris International (PMI), i cili analizon tregun e zi të produkteve të duhanit në 38 vende europiane.
Sipas raportit, shtetet humbën rreth 14.9 miliardë euro nga të ardhurat tatimore, ndërkohë që grupet kriminale vazhdojnë të përfitojnë nga mungesa e koordinimit dhe rritja e shitjeve online. Drejtori i Fondacionit të Kolegjit të Mbrojtjes së NATO-s, Alessandro Politi, e përshkroi këtë situatë si pjesë e një “kërcënimi të përzier”, që përfshin trafikim, pastrim parash dhe veprimtari të tjera kriminale.
Situata paraqitet më kritike në Francë, ku 37.6% e cigareve të konsumuara ishin të paligjshme. Po ashtu, në Holandë u regjistrua një rritje e fortë, duke e çuar konsumin e paligjshëm në 17.9%. Belgjika, ndonëse me rritje më të moderuar, mbetet një nyje kryesore për kontrabandën rajonale për shkak të pozicionit të saj gjeografik.
Në kontrast, disa vende si Greqia, Portugalia, Italia dhe veçanërisht Ukraina, shënuan rënie të konsumit të paligjshëm, duke treguar se masat vendore mund të japin rezultate kur zbatohen në mënyrë efektive.
Për herë të parë, raporti trajtoi edhe fenomenin e rritjes së produkteve me ngrohje të paligjshme të duhanit, kryesisht në Mbretërinë e Bashkuar, ku ato përbënin 7.8% të totalit të konsumit në këtë kategori.
Përfaqësuesit e PMI dhe ekspertët ndërkombëtarë theksuan nevojën për një qasje të koordinuar, përfshirë ndarjen e informacionit mes shteteve dhe task-forcat ndërdisiplinore. Ndërkohë, Komisioni Europian ka propozuar një direktivë të re që do të rrisë ndjeshëm çmimin e cigareve dhe do të vendosë një taksë shtesë 15% mbi të ardhurat nga akcizat. Megjithatë, disa ekspertë paralajmërojnë se rritja e tepërt e taksave mund ta përkeqësojë më tej tregtinë e paligjshme.
Në përfundim, sfida mbetet e madhe: si të kombinohen politikat për shëndetin publik me masat për sigurinë ekonomike dhe ndalimin e krimit të organizuar.
