Vuk Hamović, një biznesmen me origjinë nga Beogradi, i njohur si “pashai i energjisë në Ballkan”, qëndron prapa rrjetit më të madh të tregtisë së energjisë në Evropën Juglindore – dhe për vite me radhë, edhe prapa faturës së rrymës në Kosovë. Përmes kompanisë së tij EFT, Hamović ka përfituar dhjetëra miliona euro nga importi i rrymës, ndërkohë që institucionet kosovare vazhdojnë të mbajnë të fshehta kontratat e ndjeshme të sektorit energjetik.
142 Milionë Euro për EFT – Kompani Serbe e Stacionuar në Londër
Sipas të dhënave zyrtare nga Komisioni Hetimor i Kuvendit të Kosovës, gjatë viteve 2006–2013, KEK dhe ZRRE kanë kryer pagesa për importin e energjisë në vlerë prej 314 milionë euro. Prej tyre, 142 milionë euro janë përfituar nga kompania EFT (Energy Financing Team), e themeluar dhe e kontrolluar nga Vuk Hamović – biznesmen me qendër në Londër, i lidhur me rrjete të mëdha financiare në rajon dhe offshore.
Kush është Vuk Hamović?
Vuk Hamović është një emër që rrallë përmendet publikisht, por që prej dekadash kontrollon tregtinë me energji në Ballkan. I lindur në Beograd, ai ka ndërtuar perandorinë e tij përmes lidhjeve të forta me sistemin jugosllav, kalimin në privatizim të sektorit energjetik dhe themelimin e EFT në vitin 2000. Kompania e tij operon në 18 shtete, duke përfshirë edhe tregun energjetik të Kosovës përmes kontratave të dyshimta, sipas dokumenteve parlamentare dhe mediave investiguese.
Tenderë të Mbyllur, Partnerë të Njohur – Kush Përfiton?
Pas vitit 2017, skemat janë thelluar. Kontrata për mbulimin e humbjeve në veri të Kosovës është lidhur me kompani të lidhura me EFT, pa garë të hapur. Gjithashtu, raportet e publikuara nga Insajderi, Periskopi, Monitor.al dhe CIN zbulojnë bashkëpunimin e EFT me kompaninë shqiptare Noa Energy Trade, e regjistruar në Tiranë dhe e lidhur me persona të afërt të Hamović. Përmes saj janë përfituar tenderë milionësh në Shqipëri dhe Kosovë.
Politika Kosovarë: “Kemi të bëjmë me Mafi Energjie”
Ish-ministrja e ekonomisë Hykmete Bajrami (LDK) dhe ish-kryeministri Ramush Haradinaj (AAK) kanë deklaruar publikisht se në sektorin e energjisë vepron një “mafi rajonale”, e cila përfiton përmes tenderëve të dirigjuar nga strukturat e KOSTT, ZRRE dhe KEK. Bajrami ka deklaruar në Kuvend:
“Po paguajmë rrymë që nuk e marrim kurrë, ndërkohë që dikush pas skene po fiton miliona. A është kjo liri ekonomike apo vasalitet energjetik?”
Hetime Ndërkombëtare dhe Emra të Përmendur në Raporte
Në vitin 2007, Serbia ngriti kallëzim penal ndaj EFT për kontrata të dëmshme me kompaninë shtetërore EPS.
Zyra Britanike për Mashtrime të Rënda (SFO) dhe OLAF (zyra antikorrupsion e BE-së) kanë ndjekur skema të ngjashme ku EFT është përfshirë në transferime financiare të pazakonta.
Raportet e rrjedhura nga diplomacia perëndimore e kanë përmendur Hamović si pjesë të strukturës “energji për influencë politike” në rajon.
Një emër, shumë pyetje, pak përgjigje
Rasti Hamović-EFT mbetet shembulli më tipik i mungesës së transparencës në sektorin publik dhe energjetik në Kosovë. Ndërsa qytetarët përballen me çmime të papërballueshme dhe reduktime të vazhdueshme, miliona euro përfundojnë në duart e një rrjeti të huaj me ndikim të thellë dhe të pakontrolluar QENDRA.INFO
