Prishtinë, 10 tetor 2025 — Një zyrtar i NATO-s i tha Radios Evropa e Lirë se është thelbësore që çdo aktivitet në hapësirën ajrore të Kosovës të bëhet në bashkërendim me misionin paqeruajtës të aleancës, KFOR, për t’i parandaluar tensionet dhe për të garantuar sigurinë.
Autoritetet e Kosovës njoftuan më 8 tetor se kishin pranuar “mijëra” dronë luftarakë nga Turqia, një vendim që shkaktoi reagime të ashpra nga Serbia. Zyrtari i NATO-s vlerësoi Turqinë si një kontribuese të rëndësishme në misionin KFOR dhe në stabilitetin rajonal, por nuk pranoi të shpjegonte në çfarë rrethanash Kosova mund t’i përdorë këta dronë, duke kujtuar se autoriteti mbi hapësirën ajrore i takon misionit të udhëhequr nga NATO-ja.
“KFOR-i mbikëqyr rregullisht hapësirën ajrore të Kosovës, duke përdorur të gjitha mjetet dhe burimet që ka në dispozicion, në përputhje me autoritetin dhe mandatin e saj ekzistues, sipas Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së të vitit 1999,” tha zyrtari i NATO-s, duke shtuar se misioni qëndron në kontakt të ngushtë me organet e sigurisë së Kosovës dhe me forcat e armatosura të Serbisë.
KFOR-i është partneri i tretë i sigurisë në Kosovë, pas Policisë së Kosovës dhe misionit të Bashkimit Evropian për sundimin e ligjit, EULEX. Misioni përgjigjet edhe për sigurinë në vijën kufitare mes Kosovës dhe Serbisë dhe, që nga rritja e tensioneve në veriun me shumicë serbe në 2023, NATO-ja ka shtuar praninë e saj në Kosovë — aktualisht me 4.649 paqeruajtës nga 33 shtete.
Drejtori i Qendrës Kosovare për Studime të Sigurisë, Mentor Vrajolli, tha për REL se, pavarësisht se Kosova nuk ka autoritet mbi hapësirën e saj ajrore, duhet të zhvillojë kapacitete mbrojtëse. Ai vlerësoi se investimi vjen si pjesë e një “gare në armatim” rajonale dhe se dronët në disponim të Kosovës synojnë kryesisht mbrojtjen, jo sulmin.
Kosova njoftoi se ka pranuar modele të dronëve Skydagger RTF (RTF 7 dhe RTF 15), të cilët, sipas autoriteteve, janë “të gatshëm për fluturim” dhe të pajisur me mjet shpërthyes për përdorim kundër objektivave të palëvizshme dhe të lëvizshme, por që kanë edhe aplikacione civile si vëzhgimi dhe kërkim-shpëtimi. Sipas të dhënave të publikuara, Skydagger RTF 7 arrin shpejtësi maksimale deri në 130 km/h, me një distancë operacioni deri në 10 km; koha e fluturimit varion nga rreth 12 minuta me ngarkesë maksimale (2 kg) deri në 20 minuta pa ngarkesë. Modeli RTF 15 ka autonomia më të gjatë (deri në rreth 36 minuta pa ngarkesë) dhe kapacitet mbajtjeje më të madhe (deri në 5 kg).
Reagimet nga Serbia ishin të ashpra. Presidenti Aleksandar Vučić deklaroi se është i alarmuar nga veprimet e Turqisë dhe akuzoi Ankaranë për shkelje të Kartës së Kombeve të Bashkuara dhe Rezolutës 1244. Ministria e Mbrojtjes së Serbisë raportoi gjithashtu se Shefi i Shtabit të Përgjithshëm zhvilloi një bisedë urgjente me komandantin e KFOR-it, gjeneralmajor Ozkan Ulutash, ku u shpreh protesta kundër “vazhdimit të armatosjes së Kosovës”.
Zyrtarë të Kosovës thanë gjithashtu se në fund të shtatorit kishin konstatuar shkelje të hapësirës ajrore nga dronë të dyshuar serbë, por nuk dhanë detaje të plota. KFOR-i, nga ana tjetër, deklaroi më 26 shtator se nuk kishte vërejtur hyrje të dronëve nga jashtë që të rrezikonin sigurinë e përgjithshme të vendit.
Në vitet e fundit, Kosova ka shtuar investimet në sektorin e mbrojtjes — përfshirë blerjen e automjeteve të blinduara nga SHBA dhe flota dronësh Bayraktar në 2023 — dhe këtë vit buxheti i mbrojtjes arriti në 207.8 milionë euro. Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK), që po transformohet gradualisht në ushtri, ka kërkuar edhe municion dhe sisteme të tjera mbrojtëse, me synim rritjen e kapaciteteve për t’u përballur me kërcënime si sulmet me dronë.
