Perimet janë një burim i pasur vitaminash, mineralesh dhe fibrash që janë të domosdoshme për një shëndet të mirë. Por shpesh lind pyetja: a është më mirë t’i konsumojmë të freskëta apo t’i ziejmë?
Të dyja mënyrat e përgatitjes kanë përparësitë e tyre – zierja mund të zbusë disa substanca të dëmshme dhe të lehtësojë tretjen, ndërsa konsumimi i tyre në formë të pazier ruan më shumë vitamina të ndjeshme ndaj nxehtësisë. Nutricionistët pajtohen se balanca është çelësi.
Në këtë tekst do të shqyrtojmë më nga afër përparësitë dhe mangësitë e secilës mënyrë, për të kuptuar se si të përfitojmë më së miri nga perimet në dietën tonë të përditshme. Ta hulumtojmë këtë pak më afër.
Çka është më mirë të zihet
Nxehtësia me të vërtetë shkatërron enzimat, indolet (përbërësit biologjikë aktivë në ushqim, të cilët janë të dobishëm në luftën kundër kancerit), në nxehtësi të ndjeshme janë edhe tiaminet dhe vitamina C.
Megjithatë, shumica e materieve ushqyese, duke përfshirë edhe fibrat, karbohidratet, proteinat, yndyrat, mikronutrientët e ndryshëm dhe vitaminat A, D, E dhe K mbeten në bimë edhe pas zierjes.
Në disa raste, siç është për shembull te betakaroteni, materia ushqyese bëhet më shumë e disponueshme biologjikisht pas zierjes.
Njëlloj kështu, domatet si burim i shkëlqyeshëm i likopenës, fitonutrientit i cili ua jep ngjyrën e kuqe dhe veçoritë antioksidative domateve, për organizmin tonë janë më të mira pas zierjes.
Likopena ka veçori antibakteriale dhe antikërpudhore, ndërsa e lidhin edhe me parandalimin e kancerit të prostatës dhe inflamacionet e mishit të dhëmbëve.
Çfarë arrihet me zierjen, në të vërtetë?
Me zierje energjia bartet nga burimi i nxehtësisë në ushqim, prandaj ushqimi zakonisht është më lehtë i tretshëm. Ndërsa intensifikohet edhe shija.
Zierja adekuate shkatërron edhe bakteret të cilat mund të shkaktojnë helmimin me ushqim.
Ushqimin e pasur me vitaminë C ose tiaminë, të cilët janë të ndjeshëm në nxehtësi, duhet ta vendosni në ujë vetëm pasi që uji të vlojë, dhe ta nxirrni sapo të zihet. Ndërsa perimet e prera imët do të humbin më shumë materie ushqyese gjatë zierjes se sa ato në copa më të mëdha.
Toka dhe kultivimi, më të rëndësishme se zierja
Kualiteti i perimeve varet, para së gjithash, nga lloji i kultivimit, a bëhet fjalë për organik apo për atë tek i cili përdoren pesticidet, nga kualiteti i tokës, ujitja dhe sasia e diellit.
Mos harroni që sheqeri dhe produktet e miellit të bardhë janë ushqime që duhet të shmangen, dhe jo perimet e ziera që ende janë të pasura me materie ushqyese.
Edhepse zierja shkatërron disa materie ushqyese, në disa raste largon helmet nga bimët, i bën më lehtë të tretshme, intensifikon shijen dhe forcon disponueshmërinë biologjike të nutrientëve. Për shkak të balancimit të ushqimit rregullisht shijoni edhe perimet e paziera.
