Më 1 nëntor pritet të mbahet një nga tubimet më të mëdha në histori të protestave në Serbi gjatë vitit të fundit. Studentët dhe qytetarët e organizuar kanë paralajmëruar një tubim komemorativ të jashtëzakonshëm, i cili do të shënojë një vit nga rënia e stacionit të trenit në Novi Sad, një tragjedi që mori jetën e 16 personave dhe ende nuk ka sjellë përgjegjësi ligjore.
Ky tubim është shpallur si një nga më të mëdhenjtë në historinë e qytetit, ku studentët në bllokadë kanë ftuar qytetarët e të gjithë Serbisë të bashkohen për të kujtuar viktimat dhe për të kërkuar drejtësi. Organizatorët ende nuk kanë dhënë detajet për vendndodhjen e saktë dhe orarin e ngjarjes, por pritet që të përfundojë pranë Stacionit hekurudhor të qytetit.
Pritshmëritë dhe pjesëmarrësit
Pritet një pjesëmarrje masive nga qytetarë të ardhur nga Beogradi, Shabaci, Kragujevci, Niši dhe qytete të tjera. Një pjesë e madhe e opozitës politike dhe deputetë nga Parlamentit Evropian kanë konfirmuar pjesëmarrjen e tyre, duke i dhënë këtij tubimi edhe një dimension ndërkombëtar.
Sipas politologut Duško Radosavljević, tubimi do të shënojë një moment kyç:
“Ky është një akt i madh i vullnetit qytetar. Është shenjë respekti për viktimat, por edhe një mesazh i qartë për mungesën e përgjegjësisë. Tragjedia e Novi Sadit është një pikë kthese në historinë e qytetit, dhe ‘stacioni’ tani është simbol i një sistemi të tërë në krizë.”
Rreziku i përplasjes dhe tensioneve
Në muajt e fundit, qytetarët e Novi Sadit kanë përjetuar tensione serioze me forcat e rendit, sidomos më 5 shtator kur u përdor dhunë masive në kampusin e Universitetit të Novi Sadit. U hodhën sasi të mëdha gaz lotsjellës, përfshirë edhe gaz CN që më pas u konsiderua i ndaluar nga studentët.
Ka spekulime se shërbimi rus i inteligjencës (SVR) po përpiqet ta shfrytëzojë këtë situatë duke e lidhur tubimin me një “Majdan serb”. Presidenti Aleksandar Vuçić ka reaguar me shqetësim ndaj këtyre deklaratave.
Megjithatë, shumica e organizatorëve dhe analistëve mendojnë se tubimi do të jetë paqësor, përveç nëse qeveria vendos ndryshe. Siç shprehet deputeti i Lëvizjes së Lirë të Qytetarëve, Radivoje Jovović:
“Ky nuk është një protestë për përleshje. Është një moment për të kujtuar dhe për të kërkuar drejtësi. Nuk ka arsye për dhunë, përveç nëse regjimi e provokon.”
Mesazhi i studentëve dhe qytetarëve
Studentët kanë shpallur një thirrje për pjesëmarrje përmes një video-mesazhi që përmban pamje nga protestat e vitit të fundit, emrat e 16 viktimave dhe këngën simbolike “Ne lomite bagrenje” të Đorđe Balašević. Mesazhi kryesor:
“Seçimi për të mos harruar dhe për të kërkuar drejtësi është detyrë morale. Ju ftojmë të gjithëve që më 1 nëntor të jeni në Novi Sad për të nderuar viktimat dhe për të kërkuar ndryshim.”
Një datë me rëndësi historike
1 nëntori shënon jo vetëm një vit nga tragjedia, por edhe një vit të protestave dhe krizës shoqërore në Serbi. Tubimi pritet të jetë një shenjë e fortë për vazhdimin e kërkesës për llogaridhënie dhe një shenjë proteste ndaj represionit politik.
Siç shprehet Mihajlo Šinković nga komunitetet qytetare të Novi Sadit:
“Nuk kemi pritshmëri të mëdha për ndryshime të menjëhershme, por pjesëmarrja masive është një mesazh i fuqishëm. Nëse do të ketë përplasje, ajo do të ndodhë vetëm nëse qeveria e vendos. Ne duam vetëm të kujtojmë, të jemi bashkë dhe të kërkojmë drejtësi.”
Tubimi i 1 nëntorit pritet të jetë një moment vendimtar në rrugën e protestave në Serbi — një ditë për të kujtuar, për të kërkuar llogaridhënie dhe për të reflektuar mbi të ardhmen e vendit./Qendra.INFO
