Europa, një nga kontinentet më të zhvilluara, të pasura dhe më të populluara në botë, ka ndërtuar çuditërisht pak rrokaqiej krahasuar me Amerikën e Veriut dhe Azinë. Sipas një analize të prezantuar nga kanali i njohur në YouTube The B1M, vetëm 218 rrokaqiej janë ndërtuar deri më sot në kontinentin e vjetër – dhe 66% e tyre ndodhen në vetëm pesë qytete: Londër, Paris, Frankfurt, Moskë dhe Stamboll.
Tradita historike përballë zhvillimit vertikal
Ndërsa rrokaqiejt filluan të ngriheshin në fund të shekullit të 19-të në Çikago e më pas në Nju Jork, shumica e qyteteve evropiane ishin tashmë të konsoliduara me arkitekturë monumentale dhe plane urbane të ngjeshura, që nuk lejonin ndërhyrje masive. Po ashtu, urbanizimi në Europë u zhvillua në mënyrë më të shpërndarë, pa krijuar bërthama të veçanta që kërkonin ndërtim në lartësi.
Për më tepër, rivaliteti kulturor midis Europës tradicionale dhe Amerikës moderne ndikoi që kontinenti i vjetër të ruante me fanatizëm trashëgiminë e tij kulturore dhe arkitekturore.
Lart dhe poshtë: Pamja urbane e Köln ka ndryshuar shumë pak që nga rindërtimi i saj pas Luftës së Dytë Botërore.
Rindërtimi pas luftës dhe “Brusselizimi”
Pas Luftës së Dytë Botërore, pritej që qytetet e shkatërruara të modernizoheshin me ndërtesa të larta. Por në shumë prej tyre, u zgjodh rindërtimi i trashëgimisë së humbur, në vend të ndërtimit të lartë. Në lindje, nën ndikimin sovjetik, u ngritën struktura të thjeshta dhe të njëjta, por jo rrokaqiej modernë.
Një tjetër faktor kyç ishte ajo që njihet si “Brusselizimi”. Në vitet ’60, Brukseli përjetoi një periudhë zhvillimi pa rregulla urbanistike, ku ndërtesat historike u shkatërruan për t’i lënë vendin strukturave moderne, shpesh të shëmtuara. Kjo shkaktoi reagime të ashpra në të gjithë Europën, duke çuar në miratimin e rregullave të rrepta për mbrojtjen e fasadave dhe zonave historike.
Lart: Pamja historike e Brukselit është ndërprerë nga ndërtesa të mëdha në formë kutie, të ndërtuara në vitet 1960.
Epoka urbane: ndryshimi i qasjes ndaj lartësisë
Megjithatë, në fillim të shekullit XXI, qasja ndaj ndërtesave të larta nisi të ndryshojë. Me globalizimin, modernizimin e arkitekturës dhe rritjen e kërkesës për hapësira komerciale, qytete si Londra, Parisi, Frankfurti dhe Moska filluan të pranojnë rrokaqiejt, por gjithmonë jashtë qendrave historike.
Ndërkohë, qytetet më të vogla të Europës u fokusuan në cilësinë e jetës dhe qëndrueshmërinë mjedisore. Shumë qytete në Skandinavi dhe Europën Qendrore renditen vazhdimisht ndër më të mirat në botë për mirëqenie dhe mjedis të qëndrueshëm – pa pasur nevojë për ndërtesa shumëkatëshe.
E ardhmja: presioni i urbanizimit dhe banesave
Sot, rrokaqiejt nuk ndërtohen vetëm për zyra. Me urbanizimin global që pritet të arrijë 60% deri në vitin 2030, rritet edhe nevoja për banesa në qytete. Aziat dhe Amerika e Veriut po përjetojnë një bum në ndërtimin e rrokaqiejve rezidencialë – dhe Europa nuk përjashtohet nga ky trend.
Megjithatë, sfida për Europën mbetet ruajtja e identitetit historik. Me qendrat urbane që shpallen gjithnjë e më shumë zona me rëndësi kulturore, çdo rrokaqiell i ri do të duhet të balancojë nevojën për zhvillim me respektin ndaj të shkuarës.
Lart: La Défense në Paris u caktua si zonë e veçantë për të mbajtur zhvillimin e nevojshëm të ndërtesave të larta larg qendrës historike të qytetit.
Konkluzioni:
Europa mund të përballet me një valë të re ndërtimi në lartësi në dekadat që vijnë – por çdo kat i ri do të ngrihet me kujdes të jashtëzakonshëm ndaj kulturës, historisë dhe karakterit unik të qyteteve të saj.
