Një javë pas vendimit të Gjykatës Komerciale për të pezulluar zbatimin e “tregut të lirë” të energjisë elektrike, as Qeveria e Kosovës në detyrë e as Zyra e Rregullatorit për Energji (ZRrE) nuk kanë ndërmarrë veprime për zbatim të këtij vendimi, duke lënë në pasiguri rreth 1,300 biznese që janë detyruar të kalojnë në tregun e hapur, me çmime trefish më të larta për energjinë.
ZRrE ka deklaruar se vendimi gjyqësor “nuk është i plotfuqishëm dhe nuk zbatohet automatikisht”, ndërsa ka paralajmëruar se brenda 15 ditësh do ta dërgojë në ankesë. Ndërkohë, periudha e furnizimit kalimtar përmes KEK-ut si Furnizues i Fundit ka përfunduar më 31 korrik, duke ekspozuar bizneset ndaj çmimeve të paqëndrueshme dhe të papërballueshme të tregut.
Pasojat për sektorin privat
Sipas përfaqësuesve të bizneseve dhe ekonomistëve, moszbatimi i vendimit sjell pasoja të rënda ekonomike:
-
Rritje të kostove të operimit
-
Reduktim të vendeve të punës
-
Ulje të konkurrencës në treg
-
Rrezik falimentimi për shumë kompani prodhuese
Këto biznese përfaqësojnë mbi 50% të sektorit privat dhe gjenerojnë më shumë se gjysmën e të hyrave në buxhetin e shtetit përmes tatimeve, çka e bën situatën edhe më alarmante.
Reagimet politike: “Shtet kemi aq sa kemi ekonomi”
Ish-kryeministri Isa Mustafa ka reaguar duke paralajmëruar për “rrënim të ekonomisë”, nëse ky drejtim nuk ndryshon. Ai ka kritikuar Qeverinë për mbështetjen ndaj ZRrE-së dhe për mosrespektimin e vendimeve të gjykatave:
“Ky ligj nuk ka për qëllim shkatërrimin e sektorit privat. Shtet kemi aq sa kemi ekonomi. Çfarë do të mbetet nga ky shtet nëse edhe këtë ekonomi ia shkatërrojmë?”
Qeveria hesht, ministrja në detyrë shmang përgjegjësinë
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, nuk ka mbajtur asnjë takim me bizneset që nga para 1 qershorit, kur vendimi për liberalizimin e tregut u shpall si “i paapelueshëm”. Ndërsa ministrja në detyrë e Ekonomisë, Artane Rizvanolli, është distancuar nga përgjegjësia, duke e kaluar barrën te ZRrE si “institucion i pavarur”.
“Tani është çështje e zbatimit nga ZRrE-ja”, ka deklaruar ajo, duke mos komentuar vendimin e gjykatës.
Lidhja e Bizneseve të Kosovës kërkon respektim të vendimit
Lidhja e Bizneseve të Kosovës (LBK) ka kërkuar nga ZRrE pezullimin e menjëhershëm të zbatimit të vendimit për kalimin e bizneseve në tregun e hapur, duke paralajmëruar se një vendim i tillë është marrë pa konsultim, pa analizë të ndikimit ekonomik dhe pa një strategji tranzicioni.
“Nuk është e qartë në çfarë agjende janë përfshirë ZRrE dhe Qeveria, por është evidente që ky drejtim nuk është në përputhje me nevojat dhe interesat e bizneseve vendore”, thuhet në reagimin e LBK-së.
Vendimi i Gjykatës Komerciale për pezullimin e “tregut të lirë” të energjisë nuk po zbatohet nga ZRrE dhe Qeveria.
-
Bizneset janë të ekspozuara ndaj çmimeve shumë më të larta të energjisë.
-
Pasojat pritet të ndikojnë direkt në prodhim, punësim dhe stabilitet ekonomik.
-
Qeveria dhe ZRrE nuk kanë dhënë sqarime konkrete për zbatimin e vendimit.
-
Ekonomia e vendit rrezikohet seriozisht nëse situata nuk adresohet me urgjencë.
Në këtë moment, pyetja që ngrihet nga sektori privat është: A do të mbrojë shteti interesin publik dhe ligjin, apo do të vazhdojë të injorojë realitetin ekonomik?
