Zhvillimi i të folurit është një nga aspektet më të rëndësishme të rritjes së fëmijës dhe nis që në ditët e para pas lindjes. Edhe pse mund të mos duket si “të folur” në kuptimin klasik, foshnjat komunikojnë qysh në lindje, dhe kjo është baza e zhvillimit të gjuhës në vitet në vijim.
Si komunikon foshnja në muajt e parë?
Qarat, lëvizjet trupore, kontaktet me sy dhe reagimet ndaj zërit janë mënyrat e para me të cilat foshnjat shprehin nevojat dhe emocionet e tyre. Prindërit shpesh mësojnë të dallojnë se kur e qara tregon uri, lodhje apo shqetësim.
Sipas udhëzimeve të Qendrës Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), zhvillimi i komunikimit ndodh me hapa gradualë:
Çfarë ndodh në muajt e parë?
-
0-2 muaj: Foshnja fillon të kthejë kokën nga zëri juaj. Kjo është një shenjë se po dallon burimin e tingullit dhe fillon të bëjë zëra të thjeshtë si “goo” ose “aaah”.
-
3-4 muaj: Bebja fillon të bashkojë dy tinguj dhe mund të imitojë intonacionin tuaj (p.sh., kur flisni më butë ose më me entuziazëm, ajo e reflekton në zërin e vet).
-
5-6 muaj: Fillojnë të duken tinguj specifikë, sidomos “m” dhe “b” — si “mama” apo “baba”, edhe pse ende pa kuptim të vërtetë. Foshnja gjithashtu përgjigjet me zë kur ju i flisni, duke krijuar një ndjenjë të hershme dialogu.
Pse është e rëndësishme ndërveprimi verbal?
Sa më shumë që i flisni bebit tuaj, aq më shumë i stimuloni trurin dhe zhvillimin e gjuhës. Edhe nëse fëmija juaj ende nuk flet, ai përvetëson ritmet, intonacionet dhe strukturën e fjalëve.
Këshillë:
Përdorni një ton të butë, bëni pauza për t’i lënë hapësirë “përgjigjes” dhe tregoni gjëra me emra. Kjo ndërton bazën për të folurën më vonë.
Nëse keni shqetësime për vonesat në të folur apo reagime të dobëta ndaj zërit, konsultohuni me një logoped ose pediatër sa më herët që të jetë e mundur. Ndërhyrja e hershme mund të bëjë një ndryshim të madh në zhvillimin e komunikimit të fëmijës suaj.
Zhvillimi i të folurit fillon me dëgjimin dhe ndërveprimin. Flisni, këndoni dhe luani me fëmijën tuaj çdo ditë — çdo fjalë ka rëndësi!
