Fondacioni Humanitar për Gazën (GHF), një organizatë e mbështetur nga Shtetet e Bashkuara dhe e miratuar nga Izraeli, ka nisur operacionet për shpërndarjen e ndihmave në Rripin e Gazës, pavarësisht kundërshtimeve të forta nga Kombet e Bashkuara dhe shumica e organizatave humanitare.
Ky mekanizëm i ri, që synon të zëvendësojë sistemin ekzistues të udhëhequr nga OKB-ja, parashikon shpërndarjen e ushqimeve përmes qendrave të mbikëqyrura nga kontraktorë të armatosur. Katër qendra të tilla janë ngritur pranë pozicioneve ushtarake izraelite, kryesisht në jug të Gazës, një zonë me popullsi të rralluar palestineze.
Shpërndarje e centralizuar dhe dorëheqje e papritur
GHF-ja konfirmoi të hënën se ka nisur dërgimin e kamionëve me ushqime drejt qendrave të saj, me synimin për të ndihmuar mbi 1 milion palestinezë deri në fund të javës. Megjithatë, ky njoftim u shoqërua me dorëheqjen e papritur të Jake Wood, drejtuesit amerikan të fondacionit dhe bashkëthemelues i ekipit humanitar “Rubicon”.
Në deklaratën e dorëheqjes, Wood theksoi se ishte bërë e qartë që organizata nuk do të operonte në mënyrë të pavarur. Pas largimit të tij, drejtuesia e GHF-së mbetet e paqartë, dhe asnjë emër i ri nuk është konfirmuar publikisht.
Kritika ndaj planit: Ushqimi si armë politike?
Kombet e Bashkuara dhe organizatat humanitare kanë kritikuar ashpër këtë mekanizëm, duke e cilësuar si një përpjekje për të përdorur ndihmën si mjet politik dhe për të kontrolluar zhvendosjen e popullsisë. Ata shprehen se shpërndarja e ndihmave në qendra të kontrolluara afër bazave ushtarake izraelite përbën një rrezik serioz për civilët palestinezë.
Shaina Low nga Këshilli Norvegjez për Refugjatët tha:
“Nuk mund të marrim pjesë në një sistem që shkel parimet humanitare dhe mund të na përfshijë në shkelje serioze të së drejtës ndërkombëtare.”
Në terren: Kush qëndron pas GHF-së dhe si funksionon plani?
GHF-ja është themeluar nga ish-ushtarakë amerikanë dhe kontraktorë të sigurisë, dhe pretendon se ka marrë mbi 100 milionë dollarë nga një shtet anëtar i Bashkimit Evropian – emri i të cilit ende nuk është zbuluar. SHBA-ja dhe Izraeli mohojnë se janë donatorë të drejtpërdrejtë të fondacionit.
Sipas planit, ndihmat shpërndahen përmes qendrave të fortifikuara, me transport të siguruar nga kontraktorë privatë me automjete të blinduara. Qëllimi është, sipas GHF-së, të shmanget devijimi i ndihmave nga grupet e armatosura ose bandat kriminale.
Megjithatë, aktualisht nuk ka asnjë qendër funksionale në veri të Gazës – ku është përqendruar shumica e popullsisë. Palestinezët duhet të kalojnë nëpër linja ushtarake izraelite për të arritur ndihmat, gjë që ka ngjallur shqetësime për sigurinë dhe diskriminimin.
OKB: “Na duhet të kthehemi te ajo që funksionon”
Zëdhënësi i UNICEF-it, James Elder, deklaroi:
“Organizatat ndërkombëtare kanë treguar se mund të përmbushin nevojat humanitare kur u lejohet. Na duhet vetëm të rikthehemi tek ajo që funksionon.”
GHF-ja thotë se do të plotësojë nevojat për ushqim për 2 milionë njerëz brenda pak muajsh, por aktualisht, çdo vakt i ofruar ka vetëm 1.750 kalori – më pak se standardi i emergjencës i përcaktuar nga OBSH dhe OKB-ja prej 2.100 kalorish në ditë.
Ndërkohë, plani nuk parashikon shpërndarjen e ndihmave mjekësore, higjienike dhe për strehim – të cilat ende do të mbeten përgjegjësi e OKB-së.
Një sistem paralel, në prag tensioni të ri
Në një letër të siguruar nga agjencia AP, Jake Wood sugjeron që deri në funksionalizimin e plotë të të paktën tetë qendrave, shpërndarja e ndihmave nga OKB-ja duhet të vazhdojë paralelisht. Por mbetet e paqartë nëse kjo marrëveshje është zyrtarizuar nga autoritetet izraelite.
Ndërkohë, Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu ka paralajmëruar se plani do të çojë në zhvendosjen e popullsisë drejt jugut të Gazës, në zona të ashtuquajtura “sterile”, duke rritur frikën për zhvendosje të detyruar dhe spastrime territoriale – një skenar i kundërshtuar nga komuniteti ndërkombëtar.
A është GHF-ja zgjidhje apo pengesë për krizën humanitare në Gaza? Kjo mbetet një pyetje e hapur, ndërsa miliona palestinezë vazhdojnë të përballen me mungesën e ushqimit, ujit dhe ndihmës mjekësore në mes të një lufte të pamëshirshme.
