Bashkimi Evropian po përjeton një valë të jashtëzakonshme interesi për planin e tij ambicioz për ndërtimin e Gigafabrikave të Inteligjencës Artificiale (IA). Komisioni Evropian ka konfirmuar se ka pranuar 76 shprehje interesi, që mbulojnë 60 lokacione të mundshme në 16 shtete anëtare të BE-së, duke sinjalizuar mbështetje të gjerë për këtë iniciativë strategjike.
Zyrtarët në Bruksel e kanë interpretuar këtë përgjigje si një konfirmim të qartë të vizionit evropian për IA, duke synuar të pozicionojnë kontinentin si një aktor të rëndësishëm në skenën globale të teknologjisë. Kompanitë që kanë shprehur interes përfshijnë operatorë të mëdhenj të qendrave të të dhënave, gjigantë të telekomunikacionit, kompani energjetike dhe firma globale teknologjike.
Çfarë janë “Gigafabrikat” e IA?
Këto struktura përfaqësojnë të ardhmen e përpunimit të avancuar kompjuterik në Evropë. Ndryshe nga superkompjuterët tradicionalë të rrjetit EuroHPC, këto fabrika do të jenë të fokusuara ekskluzivisht në IA, duke mbështetur zhvillimin dhe trajnimin e modeleve të reja gjenerative.
Me plane për të siguruar më shumë se tre milionë GPU, këto qendra do të furnizojnë fuqinë kompjuterike të nevojshme për të konkurruar me platformat më të avancuara të SHBA-së dhe Kinës. Propozimet nuk janë vetëm simbolike – ato vijnë nga lojtarë të fuqishëm të industrisë që duan të vendosin Evropën në qendër të zhvillimit global të IA-së.
Energjia, sfida e madhe
Një ndër çështjet më kritike që kanë ngritur ekspertët është kërkesa e madhe për energji që shoqëron trajnimin e modeleve të IA. Megjithatë, disa nga propozimet kanë përfshirë zgjidhje inovative për ftohje natyrore dhe furnizim me energji të rinovueshme, përfshirë një projekt në Suedinë Veriore, që do të përdorë ekskluzivisht energji hidroelektrike.
Çfarë vjen më pas?
Komisioni Evropian ka nisur tashmë diskutimet me të gjithë pjesëmarrësit për të përgatitur fazën e dytë të projektit, ndërsa thirrja zyrtare për ndërtimin e Gigafabrikave pritet në fund të vitit 2025, e menaxhuar nga Ndërmarrja e Përbashkët EuroHPC.
Megjithëse afati kohor mund të duket i ngadaltë për disa, autoritetet theksojnë se koordinimi i një projekti kaq kompleks në nivel ndërkombëtar kërkon kohë dhe harmonizim rregullator.
Më shumë se fuqi kompjuterike
Këto fabrika nuk kanë të bëjnë vetëm me çipa apo GPU. Ato synojnë të krijojnë ekosisteme të plota teknologjike – ku do të ndërthuren hardueri, softueri, të dhënat dhe talenti njerëzor. Nëse suksesi arrihet, ato mund të ndikojnë në fusha si shëndetësia, klimën, mbrojtjen kibernetike, shërbimet ndaj qytetarëve dhe argëtimin.
Gara globale në IA
Ndërkohë që gjigantët amerikanë si OpenAI, Nvidia dhe Google investojnë miliarda në IA, dhe Kina shtyn me agresivitet në të njëjtin drejtim, Evropa nuk ka më kohë për të humbur. Kjo nismë shihet si përpjekje për të shmangur varësinë afatgjatë nga teknologjitë e huaja dhe për të ndërtuar kapacitete sovrane në IA.
