Marrëdhëniet tregtare mes Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian kanë hyrë në një fazë kritike, pas kërcënimit të fundit nga administrata amerikane për vendosjen e tarifave doganore deri në 30% ndaj importeve nga blloku evropian. Kjo lëvizje ka ngjallur shqetësime të mëdha për një luftë tregtare me pasoja të rënda për ekonominë botërore.
Deklarata e Presidentit Donald Trump më 12 korrik ka befasuar Brukselin, i cili deri në atë moment mendonte se ishte shumë pranë arritjes së një marrëveshjeje transatlantike. Vendimi i papritur shihet nga zyrtarët evropianë si një “taktikë negociuese” për të përfituar më shumë lehtësira për kompanitë amerikane, veçanërisht ato në sektorin teknologjik.
Afat i rrezikshëm: 1 gushti, dita e vendimeve
Sipas zyrtarëve të BE-së, ekziston ende shpresa për të arritur një marrëveshje ose së paku një shtyrje të zbatimit të tarifave përtej afatit të 1 gushtit. Blloku është i gatshëm të pranojë një tarifë bazë prej 10 deri në 15 për qind, por nëse Uashingtoni qëndron në tarifën 30%, Brukseli ka përgatitur kundërmasa të ashpra.
Komisioni Evropian ka hartuar një listë 200-faqëshe me mallra amerikane që do të goditen nga masat hakmarrëse, duke përfshirë produkte si avionë, pjesë makinerish, pije alkoolike dhe artikuj të tjerë të konsumit. Kundërmasat e propozuara mund të kapin vlerën 72 miliardë euro, përveç një pakete tjetër prej 21 miliardë euro që hyn në fuqi më 6 gusht si përgjigje për tarifat ndaj çelikut dhe aluminit.
Pasojat për ekonomitë e mëdha
Ekspertët paralajmërojnë se një luftë e hapur tregtare mes dy partnerëve më të mëdhenj ekonomikë në botë do të ketë pasoja shkatërruese. BE dhe SHBA kanë tregti të ndërsjellë prej 1.68 trilionë euro, që përbën rreth një të tretën e gjithë tregtisë globale. Investimet e ndërsjella kapin shifrën 4.7 trilionë euro.
Gjermania, motori ekonomik i Evropës, mund të humbasë deri në 1 miliard euro në eksporte drejt SHBA-së çdo muaj. Italia, përmes organizatave të biznesit, ka paralajmëruar humbje prej 20 miliardë eurosh dhe 120.000 vende pune. Industria franceze e konjakut dhe eksportet farmaceutike irlandeze gjithashtu rrezikojnë ndjeshëm.
Rreziku i recesionit
Banka Qendrore Evropiane dhe institucionet ekonomike të BE-së tashmë kanë ulur parashikimet për rritjen ekonomike të eurozonës për vitin 2025 në 0.9%, nga 1.3% që pritej më parë. Skenari më i keq përfshin rënien në recesion të disa vendeve anëtare, përfshirë Gjermaninë.
SHBA gjithashtu përballet me pasoja të mundshme ekonomike. Edhe pse inflacioni nuk është ende i lartë, kostot e tarifave pritet të ndikojnë te konsumatorët amerikanë, ndërsa rritja ekonomike për vitin 2025 pritet të ngadalësohet ndjeshëm.
Një përplasje me pasoja globale
Arsyeja kryesore pas këtyre masave të reja, sipas administratës Trump, është balancimi i deficitit tregtar dhe kthimi i vendeve të punës në SHBA. Megjithatë, strategjia mbetet e diskutueshme, pasi eksportet e BE-së mbështesin miliona vende pune në SHBA dhe anasjelltas.
Ndërkohë, BE po përpiqet të diversifikojë marrëdhëniet tregtare, duke synuar marrëveshje të reja me Australinë, Indinë dhe bllokun tregtar Mercosur.
Me vetëm disa javë deri në afatin përfundimtar, negociatat midis Brukselit dhe Uashingtonit do të jenë vendimtare për të shmangur një përplasje ekonomike me përmasa globale.
