Një bashkëpunim unik mes fizikantëve dhe Inteligjencës Artificiale (IA) ka ndihmuar në zbërthimin e një enigme të vjetër në fizikën kuantike — një sfidë që as shkenca njerëzore dhe as teknologjia e avancuar nuk mund ta zgjidhnin e vetme.
IA kundër mungesës së të dhënave: një sfidë shkencore
Kërkimi shkencor shpesh përballet me mungesë të dhënash, një pengesë serioze për përdorimin e metodave të mësimit automatik (ML). Por një ekip ndërkombëtar studiuesish ka gjetur një mënyrë për të anashkaluar këtë sfidë duke kombinuar analizën njerëzore me fuqinë e IA-së.
Projekti fokusohej në fizikën e materies së kondensuar — në mënyrën sesi sillen materialet komplekse, veçanërisht magnetët “e frustruar”, të cilët kanë sjellje të pazakonta për shkak të mënyrës se si bashkëveprojnë jonet magnetike.
Çfarë ndodh kur magnetët ftohen deri në zero absolute?
Fizikanët nga Instituti i Shkencës dhe Teknologjisë Okinawa (OIST) donin të kuptonin se çfarë ndodh me një klasë të veçantë magnetësh kur ftohen në temperatura jashtëzakonisht të ulëta. Në këtë gjendje, magnetët hynë në atë që quhet lëng spini, një fazë ku grimcat magnetike ndryshojnë vazhdimisht, ngjashëm me molekulat në një lëng.
Por studiuesit nuk mund të përcaktonin se në çfarë faze kalonte ky lëng spini kur ftohej më tej – derisa bashkuan forcat me algoritmet IA.
Një bashkëpunim që dha fryte
Ekipi i OIST u bashkua me ekspertë të mësimit automatik nga Universiteti LMU i Mynihut. Ata përdorën një algoritëm të ri ML të aftë për të klasifikuar modele magnetike edhe me pak të dhëna — pa trajnime paraprake. Duke analizuar të dhënat e simulimeve kuantike me IA, studiuesit zbuluan modele të reja që ishin shpëtuar nga sytë njerëzorë.
“Ne e rikthyem simulimin përmes një procesi të kundërt — duke ‘ngrohur’ gjendjen e panjohur në vend që ta ‘ftohnim’. Kjo na ndihmoi të identifikonim strukturën e fshehur të materialit”, shpjegoi Prof. Nic Shannon nga OIST.
Një partneritet njeri–makinë që sjell zbulime
“IA pa diçka që ne nuk mund ta shihnim vetë, dhe ne ia kthyem favorin duke e udhëhequr algoritmin drejt një interpretimi të plotë,” tha Dr. Ludovic Jaubert nga Universiteti i Bordeaux.
Ky studim përforcon idenë se bashkëpunimi ndërmjet inteligjencës njerëzore dhe teknologjisë së avancuar është çelësi për zgjidhjen e problemeve më komplekse të shkencës moderne. Inteligjenca Artificiale nuk është një zëvendësim për mendjen njerëzore, por një partner që mund të ndihmojë në zbulimin e së panjohurës.
Në një epokë ku të dhënat janë ar dhe IA është çelësi, fizika kuantike po hyn në një kapitull të ri bashkëpunimi ndërdisiplinar.
