Druzët përbëjnë një sekt fetar ezoterik me rreth një milion ndjekës në mbarë botën, pjesa më e madhe e të cilëve jeton në Siri, ndërsa komunitete të konsiderueshme gjenden edhe në Liban, Izrael dhe në Lartësitë e Golanit – zona që Izraeli e pushtoi nga Siria në luftën e vitit 1967 dhe e aneksoi në vitin 1981.
I lindur rreth 1,000 vjet më parë si një degë e Ismailizmit – një rrymë e Islamit Shiit – besimi Druz është një doktrinë teologjike që ruhet me fshehtësi të madhe. Praktikat e tyre fetare janë të rezervuara vetëm për anëtarët e iniciuar të komunitetit, ndërsa konvertimi nuk lejohet dhe martesat me persona jashtë sektit dekurajohen ashpër.
Një komunitet i lidhur përmes solidaritetit
Sipas historianit Makram Rabah, profesor në Universitetin Amerikan të Bejrutit, një nga shtyllat themelore të doktrinës Druz është koncepti i “mbrojtjes së vëllezërve”, që nënkupton një solidaritet të pakushtëzuar midis anëtarëve të komunitetit. “Nëse një person Druz, kudo që të jetë në botë, ka nevojë për ndihmë, një tjetër Druz do t’i përgjigjet pa hezitim,” shpjegon Rabah.
Ky ndjenjë bashkësie është e rrënjosur thellë në strukturat sociale dhe kulturore të Druzëve, të cilët shpesh përshkruhen si një fis i madh, i lidhur jo vetëm nga feja, por edhe nga traditat e përbashkëta dhe marrëdhëniet e ngushta brenda komunitetit.
Martesat e përziera dhe izolimi social
Druzët ruajnë një identitet të fortë komunitar dhe martesat me jashtë nuk mirëpriten. Sipas Rabah, personat që zgjedhin të martohen jashtë sektit rrezikojnë izolimin shoqëror dhe përjashtimin nga jeta komunitare. Kjo është një prej mënyrave përmes së cilave ruhet identiteti fetar dhe kulturor i Druzëve.
Marrëdhëniet me qeverinë siriane dhe sfidat e mbijetesës
Historikisht, Druzët kanë ndjekur një qasje pragmatike për të mbijetuar në një kontekst të ndërlikuar politik dhe ushtarak. Ata kanë luajtur rol aktiv në kryengritjet kundër sundimit osman dhe më pas atij francez, duke kontribuar në formimin e shtetit modern sirian.
Gjatë dekadave të fundit, marrëdhënia e tyre me regjimin e Bashar al-Asadit ka qenë e ndërlikuar. Edhe pse në fillim ata mirëpritën largimin e Asadit, ata mbetën të ndarë për të ardhmen politike të Sirisë, sidomos pas ardhjes në pushtet të Presidentit të përkohshëm Ahmad al-Sharaa.
Sot, pas valëve të dhunës në jug të Sirisë, komuniteti Druz është gjithnjë e më skeptik ndaj qeverisë qendrore dhe dyshon në mundësinë e një bashkëjetese të qëndrueshme.
Druzët dhe armatosja lokale
Përballë kërcënimeve nga grupet ekstremiste si ISIS dhe rrjeteve të kontrabandës nga shkretëtirat lindore, Druzët krijuan milici të armatosura lokale për mbrojtje. Këto njësi u formuan kryesisht nga banorë vendorë – punëtorë dhe fermerë – dhe veprojnë si strukturë e vetëmbrojtjes në vend të rekrutimit në ushtrinë siriane.
Regjimi sirian ka toleruar një shkallë të kufizuar autonomie për Druzët, për të shmangur përfshirjen e tyre në konfliktet e hapura, por kjo tolerancë është shoqëruar me një cikël mosbesimi.
Fraksionet e armatosura Druz shpesh janë cilësuar si “separatiste” ose si mjete të ndikimit izraelit, duke nxitur tensione të reja në raportet me qeverinë. Nga ana tjetër, Druzët ndihen të kërcënuar dhe për këtë arsye refuzojnë të dorëzojnë armët, duke e thelluar më tej hendekun mes tyre dhe autoriteteve.
Thirrje për ndërhyrje dhe refuzimi i saj
Ndërkohë që Druzët në Izrael kanë kërkuar që shteti izraelit të ndërhyjë për mbrojtjen e bashkëbesimtarëve të tyre në Siri, liderët Druzë në pjesë të tjera të rajonit e kanë refuzuar një ndërhyrje të tillë, duke ruajtur qëndrimin e tyre neutral dhe autonom.
Sot, komuniteti Druz përballet me sfida të shumta – nga ruajtja e identitetit fetar dhe shoqëror në një kontekst gjithnjë e më të trazuar, deri te tensionet me autoritetet shtetërore dhe fraksionet e armatosura. Pavarësisht këtyre sfidave, ata vazhdojnë të mbeten një komunitet unik dhe i mbyllur, i lidhur përmes një tradite shekullore që refuzon asimilimin dhe synon ruajtjen e qëndrueshmërisë së brendshme.
