Acidi folik, i njohur edhe si vitamina B9, është një përbërës esencial për organizmin e njeriut, me ndikim të drejtpërdrejtë në shëndetin e gjakut, trurit dhe sistemit nervor. Sipas ekspertëve të shëndetit publik, ky mikronutrient luan rol kyç në formimin e qelizave të kuqe të gjakut, të cilat transportojnë oksigjenin në të gjitha indet e trupit.
Mungesa e acidit folik mund të çojë në anemi, lodhje kronike, probleme neurologjike, si dhe rrit rrezikun për Alzheimer, depresion apo bllokime të enëve të gjakut si pasojë e përqendrimeve të larta të homocisteinës – një aminoacid i rrezikshëm për shëndetin e zemrës.
Por përfitimet nuk ndalen këtu. Sasitë e mjaftueshme të vitaminës B9 janë të lidhura edhe me parandalimin e disa formave të kancerit, si ai i zorrës së trashë, gjirit, qafës së mitrës, pankreasit dhe stomakut.
Dozat e rekomanduara dhe simptomat e mungesës
Sipas udhëzimeve ndërkombëtare:
-
Të rriturit mbi 16 vjeç duhet të marrin rreth 400 mikrogramë në ditë,
-
Gratë shtatzëna – 600 mikrogramë në ditë.
Mungesa e acidit folik manifestohet me simptoma si: nervozizëm, depresion, humbje kujtese, gastroprobleme, mungesë oreksi, inflamacion të mishrave të dhëmbëve, si dhe mund të çojë në osteoporozë dhe dëmtime neurologjike.
Ku gjendet acidi folik? Lista e ushqimeve të pasura me vitaminë B9
Burimet më të pasura të acidit folik janë:
-
Perimet me gjethe jeshile – spinaqi, lakra jeshile, sallata, panxhari zviceran.
-
Thjerrëzat dhe fasulet – të domosdoshme për gratë shtatzëna dhe për personat me kolesterol të lartë.
-
Agrumet – portokalli, grejpfruti, papaja. Një portokall përmban rreth 50 mikrogramë acid folik.
-
Shpargulli, lakra brukseli, lulelakra, domatet, rrepat, karrotat dhe majdanozi.
-
Vezët, kosi dhe maja e birrës.
Veçanërisht i rëndësishëm në shtatzëni
Acidi folik luan një rol kyç gjatë shtatzënisë. Mungesa e tij në javët e para të zhvillimit fetal rrit rrezikun për defekte të tubit nervor si spina bifida, si dhe lidhet me peshë të ulët trupore të foshnjës dhe probleme në të folur.
Një studim i realizuar nga Instituti i Shëndetit Publik në Oslo, ku u analizuan mbi 39 mijë foshnje, theksoi se marrja e mjaftueshme e acidit folik nga katër javë para ngjizjes deri në javën e tetë të shtatzënisë ndihmon ndjeshëm zhvillimin e të folurit te fëmijët.
Rekomandim mjekësor
Mjekët këshillojnë që gratë që planifikojnë shtatzëni të fillojnë të marrin acid folik të paktën tre muaj para ngjizjes, për të siguruar një zhvillim të shëndetshëm të fetusit. Ushqyerja me produkte natyrore të pasura me vitaminë B9 është një mënyrë e sigurt dhe efektive për të ruajtur shëndetin fizik dhe mendor.
