Korporata shtetërore bërthamore ruse Rosatom, përmes divizionit të saj të karburantit TVEL, ka prezantuar një centrifugë të re gazi të gjeneratës së dhjetë që përfaqëson një hap të madh përpara në teknologjinë e pasurimit të uraniumit. Pajisja e re, e quajtur HZ-10, është përshkruar si më efikasja dhe më produktivja që është ndërtuar ndonjëherë në këtë sektor.
Centrifuga HZ-10 ka hyrë tashmë në fazën pilot të testimeve industriale, faza e fundit para se të kalojë në prodhim masiv.
HZ-10: Gjenerata e re e fuqisë bërthamore
Sipas TVEL, HZ-10 tejkalon të gjitha gjeneratat e mëparshme të centrifugave që operojnë në impiantet e Rosatom. Këto pajisje janë thelbësore për procesin e pasurimit të uraniumit, i cili përfshin rritjen e përqendrimit të izotopit uranium-235, një komponent kyç për lëndën djegëse të reaktorëve bërthamorë.
“Kjo është një arritje historike e inxhinierëve dhe teknologëve tanë,” deklaroi Alexander Ugryumov, Zëvendëspresident i Lartë i TVEL për Veprimtari Shkencore dhe Teknike. Ai theksoi se kompania është e përkushtuar ndaj një programi afatgjatë të modernizimit, duke zëvendësuar pajisjet e vjetra me makina të avancuara si GC-9+ dhe GC-10, të cilat do të funksionojnë për dekada.
Rosatom, lider global në pasurimin e uraniumit
Aktualisht, Rosatom kontrollon mbi një të tretën e tregut global të pasurimit të uraniumit. Hyrja në skenë e HZ-10 pritet të rrisë ndjeshëm kapacitetin dhe efikasitetin e impianteve të saj.
Megjithëse nuk janë bërë publike të dhëna të detajuara teknike për HZ-10, TVEL theksoi se çdo brez i ri centrifugash është zhvilluar me fokus në rritjen e performancës dhe efikasitetit energjetik.
“Centrifugat e reja do të testohen fillimisht në një nga ndërmarrjet e kompleksit të ndarjes dhe sublimimit të divizionit të karburantit të Rosatom, në përgatitje për futjen në prodhim të gjerë,” konfirmoi korporata.
Si funksionon teknologjia e centrifugave me gaz?
Centrifugat me gaz janë metoda më e avancuar aktualisht për pasurimin e uraniumit. Procesi fillon me konvertimin e uraniumit natyror në gaz uranium heksafluorid, i cili më pas futet në centrifuga. Rotorët me rrotullim të shpejtë ndajnë izotopin më të lehtë uranium-235 nga uraniumi më i rëndë-238.
Gjatë rrotullimit (deri në mijëra herë në sekondë), izotopet më të rënda shtyhen drejt mureve të jashtme të centrifugës, ndërsa uraniumi-235 grumbullohet pranë qendrës – duke mundësuar rritjen graduale të përqendrimit të tij, e nevojshme për funksionimin e reaktorëve bërthamorë.
Uraniumi i papasuruar përmban vetëm 0.7% uranium-235, ndërsa për përdorim si lëndë djegëse, ai duhet të arrijë një pasurim prej 3.5% deri në 5%. Disa dizajne të avancuara të reaktorëve kërkojnë edhe më shumë.
Perspektiva
Prezantimi i HZ-10 konsiderohet një moment historik në inxhinieri dhe teknologji bërthamore, që e forcon më tej pozicionin global të Rosatom dhe i jep një shtysë të re kapaciteteve bërthamore të Rusisë.
