Një konflikt i ashpër ka shpërthyer në kufirin mes Tajlandës dhe Kamboxhisë, duke vënë përballë një aleat të fuqishëm të Shteteve të Bashkuara me një forcë ushtarake më të dobët, por të mbështetur fort nga Kina. Përleshjet, të cilat filluan të enjten, kanë shkaktuar të paktën 16 të vdekur, dhjetëra të plagosur dhe evakuimin e mbi 150,000 civilëve, sipas zyrtarëve të të dyja palëve. Në qendër të konfliktit është një mosmarrëveshje territoriale që daton nga epoka koloniale franceze, e cila ka lënë pas një trashëgimi të tensionuar. Ja një analizë e aftësive ushtarake të dy vendeve dhe dinamikave gjeopolitike që ndikojnë në këtë përplasje.
Një Konflikt me Rrënjë Historike
Lufta për territorin e kontestuar rreth Tempullit Preah Vihear, i përcaktuar si kufi nga Franca koloniale mbi një shekull më parë, ka rindezur tensionet mes Bangkokut dhe Phnom Penhit. Përleshjet e fundit, të cilat u nxitën nga një shpërthim mine që plagosi një ushtar tajlandez më 24 korrik 2025, kanë çuar në një përshkallëzim të paprecedentë, me Tajlandën që ka mbyllur të gjitha kalimet kufitare.
Krahasimi i Fuqive Ushtarake
Sipas raportit “Bilanci Ushtarak 2025” të Institutit Ndërkombëtar për Studime Strategjike (IISS), Tajlanda ka një avantazh të qartë ushtarak ndaj Kamboxhisë, si në numër personeli, ashtu edhe në teknologji ushtarake.
Tajlanda: Një Fuqi Rajonale e Mbështetur nga SHBA
-
Personeli: Tajlanda ka 361,000 ushtarë aktivë, tre herë më shumë se Kamboxhia, me 245,000 trupa në ushtri, përfshirë 115,000 rekrutë.
-
Armatimi: Ushtria tajlandeze disponon mbi 600 copë artilerie (përfshirë 56 armë 155mm dhe 550 armë 105mm), 400 tanke beteje (përfshirë 60 tanke moderne kineze VT-4), dhe një forcë ajrore të pajisur me 11 avionë luftarakë suedezë Gripen, dhjetëra F-16 dhe F-5 amerikanë, si dhe helikopterë sulmues Cobra dhe 18 Black Hawk transportues.
-
Mbështetja e SHBA-së: Si aleate e traktateve të SHBA-së që nga Pakti i Manilës i 1954-ës, Tajlanda ka përfituar nga dekada mbështetjeje amerikane, përfshirë stërvitjen vjetore Cobra Gold, më e madhja e këtij lloji në botë. Forca ajrore tajlandeze konsiderohet ndër më të mirat në Azinë Juglindore, sipas IISS.
Kamboxhia: Një Ushtri e Re me Mbështetje Kineze
-
Personeli: Kamboxhia ka rreth 75,000 ushtarë aktivë, një forcë relativisht e re e formuar në 1993 pas bashkimit të forcave komuniste dhe jokomuniste.
-
Armatimi: Ushtria kamboxhiane ka rreth 200 tanke të vjetra (kryesisht T-54 dhe T-55 sovjetike dhe kineze), 12 armë artilerie 155mm dhe 400 të tjera më të vogla, si dhe disa dhjetëra helikopterë transporti sovjetikë dhe kinezë të vjetëruar. Ajo nuk ka një forcë ajrore luftuese.
-
Mbështetja kineze: Kamboxhia ka lidhje të forta me Kinën, e cila ka zhvilluar bazën detare Ream, të aftë për të pritur aeroplanmbajtëse kineze. Stërvitja e përbashkët Golden Dragon e majit 2025 forcoi bashkëpunimin ushtarak, me Kinën si furnizuesin kryesor të pajisjeve.
Sipas Indeksit të Fuqisë së Azisë të Lowy Institute për 2024, Tajlanda renditet e 14-ta dhe Kamboxhia e 23-ta mes 27 vendeve rajonale për aftësitë ushtarake, duke reflektuar pabarazinë e madhe në burime dhe fuqi ekonomike (PBB-ja e Tajlandës është mbi 10 herë më e madhe se ajo e Kamboxhisë).
Dynamikat Gjeopolitike
Konflikti shkon përtej një mosmarrëveshjeje kufitare, duke pasqyruar rivalitetin më të gjerë mes SHBA-së dhe Kinës në Azinë Juglindore. Tajlanda, një fuqi e mesme dhe aleate e SHBA-së, përballet me Kamboxhinë, një “mik të patundur” të Kinës, sipas zëdhënësit të ministrisë kineze të mbrojtjes, Wu Qian. Postimet në X sugjerojnë se konflikti mund të jetë një luftë përfaqësuese mes fuqive të mëdha, me SHBA-në që mbështet Tajlandën për të kundërshtuar ndikimin kinez dhe Kamboxhinë që shfrytëzon lidhjet me Pekinin dhe stërvitjet me Pakistanin që nga 2019.
Analisti ushtarak Carl Schuster, ish-drejtor i operacioneve në Qendrën e Inteligjencës të Komandës së Paqësorit të SHBA-së, thekson avantazhin e Tajlandës në fuqinë ajrore dhe forcat speciale. Megjithatë, ai vë në dukje se terreni i favorshëm për Kamboxhinë dhe përdorimi i minave dhe kurtheve shpërthyese mund të detyrojë Tajlandën të mbështetet në armë me rreze të gjatë veprimi.
Çfarë Pritet më Pas?
Përleshjet e vazhdueshme, të cilat përfshijnë sulme me avionë F-16 dhe tanke T-84 Oplot-M nga Tajlanda kundër forcave kamboxhiane, tregojnë një dominim të qartë të Bangkokut në fushën e betejës. Megjithatë, përdorimi i zonave civile nga forcat kamboxhiane për lëshimin e raketave MLRS ngre shqetësime për sigurinë e civilëve dhe mund të kufizojë kundërpërgjigjet ajrore të Tajlandës.
Kina ka ofruar të ndihmojë në zgjidhjen e konfliktit përmes dialogut, duke u pozicionuar si një ndërmjetës “objektiv dhe i drejtë”. Por, me tensione në rritje dhe pa një armëpushim në horizont, ky konflikt mund të ketë pasoja të gjera për stabilitetin rajonal dhe rivalitetin SHBA-Kinë.
Një Përplasje me Implikime Globale
Konflikti Tajlandë-Kamboxhi nuk është thjesht një mosmarrëveshje kufitare, por një pasqyrë e dinamikave të mëdha të fuqisë në Azinë Juglindore. Me Tajlandën që shfrytëzon superioritetin ushtarak dhe mbështetjen amerikane, dhe Kamboxhinë që mbështetet në lidhjet kineze dhe avantazhin territorial, kjo përballje mund të riformësojë ekuilibrin strategjik në rajon. Ndërsa lufta vazhdon, bota po vëzhgon se si ky konflikt mund të ndikojë në garën mes fuqive globale.
Burimi: Bazuar në raportimin e CNN, “Thai-Cambodian conflict pits a well-equipped US ally against a weaker adversary with strong China links,”
