Një raport i fundit dhe përmbyllës nga një agjenci qeveritare amerikane ka zbuluar dështime serioze, shpërdorim fondesh dhe korrupsion të përhapur gjatë misionit 20-vjeçar të Perëndimit në Afganistan. Raporti është dorëzuar në Kongres nga Inspektori i Përgjithshëm Special për Rindërtimin e Afganistanit (SIGAR), i cili ka funksionuar që nga viti 2008.
Dokumenti 99-faqësh, i cili shënon raportin e 68-të dhe të fundit të kësaj agjencie, ofron një panoramë të errët të ndërhyrjes së SHBA-së në Afganistan. Sipas gjetjeve, përpjekjet amerikane janë karakterizuar nga menaxhim i dobët, investime të papërshtatshme dhe moskoordinim me institucionet afgane.
“Pjesa më e madhe e ndërtesave në pesë objekte të policisë kufitare, me vlerë prej 26 milionë dollarësh, ishin të papërdorshme ose të shndërruara në ambiente të tilla si kafaze për pula,” thuhet në raport.
Keqmenaxhim dhe prioritet të gabuar: Siguria mbi transparencën
Raporti thekson se vëmendja e institucioneve amerikane ishte përqendruar më shumë në sigurinë sesa në parandalimin e korrupsionit. Kjo qasje lejoi abuzime të rënda me fondet e donatorëve ndërkombëtarë.
Analisti gjerman Thomas Ruttig, me përvojë në misionet e OKB-së dhe BE-së në Afganistan, u shpreh se situata ishte e njohur për ekspertët që e ndiqnin nga afër terrenin:
“Të gjithë e dinin se korrupsioni ishte problem, por ai u vendos në plan të dytë për shkak të interesave të sigurisë,” tha ai.
Administrata Trump nën kritikë: Shkurtime drastike dhe pasoja humanitare
Raporti përmend gjithashtu ndikimin e politikave të administratës së ish-presidentit Donald Trump, përfshirë ndalimin e ndihmave humanitare dhe ndërprerjen e projekteve të USAID-it. Sipas raportit, disa programe janë anuluar pa paralajmërim dhe pa komunikim të qartë me zyrtarët e fushës.
“Njerëzit kanë mbetur në kushte dëshpëruese. Nuk dihet çfarë ka ndodhur me viktimat e trafikimit që strehoheshin nga këto projekte,” u shpreh Orzala Nemat, hulumtuese dhe ish-bashkëpunëtore në programet e USAID.
Pajisjet ushtarake, një tjetër çështje e nxehtë
Raporti hedh dritë edhe mbi përpjekjet e talibanëve për të konfiskuar pajisje të braktisura amerikane pas tërheqjes në vitin 2021. Disa agjenci raportuan hyrjen me forcë të njësive të inteligjencës talibane në komplekset e partnerëve të USAID-it për të sekuestruar pajisje dhe dokumente, ndonëse ka kontradikta rreth këtyre deklaratave.
Ish-presidenti Trump në një deklaratë të mëparshme kishte shprehur shqetësimin e tij për faktin që “Afganistani është kthyer në një nga shitësit më të mëdhenj të pajisjeve ushtarake në botë.”
Fundi i një epoke
Agjencia SIGAR pritet të pushojë së ekzistuari në muajin shtator, por deri atëherë planifikon të publikojë një raport final që përmbledh mësimet e nxjerra jo vetëm nga Afganistani, por edhe nga Gaza, Siria dhe vendet tjera me misione të ngjashme.
“Fatkeqësisht, kemi humbur një burim të besueshëm për të kuptuar thellësisht se si dështojnë misionet ndërkombëtare në shtetet jodemokratike,” përfundoi Nemat.
Burimi: Radio Evropa e Lirë
