Franca dhe Arabia Saudite janë zotuar të ruajnë vrullin diplomatik për arritjen e një zgjidhjeje me dy shtete midis Izraelit dhe Palestinës, pas një konference të nivelit të lartë të Kombeve të Bashkuara që solli në qendër të vëmendjes krijimin e një shteti të pavarur palestinez. Konferenca u bashkëkryesua nga këto dy vende dhe shënoi një moment të rrallë bashkëpunimi ndërmjet një fuqie perëndimore dhe një shteti arab për një prej çështjeve më të ndjeshme në skenën ndërkombëtare.
Pengesa të mëdha për zgjidhjen
Zgjidhja me dy shtete, që parashikon bashkëjetesën paqësore të një shteti izraelit dhe një shteti të pavarur palestinez, mbetet e sfiduar. Lufta e vazhdueshme në Gaza dhe rritja e dhunës në Bregun Perëndimor kanë zbehur mundësitë për një zgjidhje të qëndrueshme. Ndërkohë, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu dhe qeveria e tij e ekstremit të djathtë vazhdojnë të kundërshtojnë me forcë idenë e një shteti palestinez, duke e quajtur atë “shpërblim për terrorizmin”, pas sulmeve të Hamasit më 7 tetor 2023.
Mbështetje e gjerë ndërkombëtare
Megjithë qëndrimin refuzues të Tel Avivit dhe bojkotin nga ana e Shteteve të Bashkuara, konferenca e OKB-së dëshmoi një mbështetje të gjerë për një zgjidhje politike. Rreth 160 nga 193 shtete anëtare të OKB-së morën pjesë, me 125 prej tyre që shprehën mbështetje të qartë për zgjidhjen me dy shtete, duke detyruar zgjatjen e konferencës në një ditë të tretë të paparashikuar. Pothuajse 50 vende ishin të përfaqësuara në nivel ministror.
Sipas ambasadorit francez në OKB, Jérôme Bonnafont, “do të jetë jashtëzakonisht e vështirë të ecet përpara pa një armëpushim në Gaza dhe pa ndihmë humanitare masive për mbi 2 milionë palestinezë që përballen me uri.” Ai theksoi se këto janë prioritete të menjëhershme për të hapur rrugën drejt një administrimi të ri të Gazës si pjesë përbërëse e shtetit të ardhshëm palestinez.
Dokumenti: “Deklarata e Nju Jorkut”
Rezultati konkret i konferencës ishte një dokument prej shtatë faqesh i quajtur “Deklarata e Nju Jorkut”, i cili u shoqërua nga një aneks me rekomandime të detajuara nga tetë grupe pune të ngritura për të trajtuar temat kyçe si: siguria për të dyja palët, reformat politike, ndihma humanitare, zhvillimi ekonomik, rindërtimi i Gazës dhe çështje ligjore.
Deklarata u shpërnda zyrtarisht tek të gjitha shtetet anëtare të OKB-së, të cilëve u kërkohet ta miratojnë deri në fillim të shtatorit – përpara sesionit të radhës të Asamblesë së Përgjithshme, ku pritet të shpallen edhe angazhime të reja për njohjen e shtetit palestinez.
Dokumenti është mbështetur nga Bashkimi Evropian dhe Liga Arabe dhe i bën thirrje Izraelit që të angazhohet në mënyrë të qartë për krijimin e një shteti palestinez, duke e konsideruar këtë si një “komponent thelbësor dhe të domosdoshëm” për paqe të qëndrueshme.
Franca dhe Arabia Saudite njoftojnë hapat e radhës
Ministri i Jashtëm francez, Jean-Noël Barrot, dhe homologu i tij saudit, Princi Faisal bin Farhan, kanë konfirmuar se do të organizojnë një tjetër ngjarje të rëndësishme gjatë sesionit vjetor të liderëve botërorë në shtator, për të mbajtur gjallë vrullin diplomatik dhe për të forcuar presionin ndërkombëtar ndaj aktorëve të konfliktit.
Konferenca dhe zhvillimet që pasojnë përfaqësojnë përpjekjen më serioze të komunitetit ndërkombëtar në dekada për të rikthyer në axhendë një zgjidhje politike afatgjatë për konfliktin izraelito-palestinez.
