Gurët në tëmth, ose kolelitiaza, po prekin gjithnjë e më shumë njerëz për shkak të dietave të pashëndetshme dhe mungesës së aktivitetit fizik. Sipas statistikave, çdo i pesti banor i planetit vuan nga kjo gjendje, me gratë që janë më të rrezikuara për shkak të ndikimit të estrogjenit. Lëngjet e luleradhiqes, frutave dhe bimëve të tjera mund të ndihmojnë në tretjen dhe eliminimin e gurëve, por në raste të rënda, kirurgjia mbetet e vetmja zgjidhje. Ky artikull shqyrton shkaqet, simptomat dhe trajtimet natyrale për gurët në tëmth.
Çfarë Janë Gurët në Tëmth dhe Kush Preket?
Gurët në tëmth formohen nga kristalizimi i lëngjeve biliare dhe prekin rreth 20% të popullsisë globale. Gratë, për shkak të estrogjenit që ngadalëson sekretimin e tëmthit, janë më të prirura, veçanërisht gjatë shtatzënisë ose terapisë hormonale. Grupet e rrezikut përfshijnë:
-
Personat obezë
-
Individët me kolesterol dhe trigliceride të larta
-
Ata që humbin peshë shpejt përmes dietave strikte
Një dietë e dobët dhe mungesa e aktivitetit fizik rrisin gjasat për formimin e gurëve, ndërsa ushqimet e pasura me fibra mund të ndihmojnë në parandalim.
Simptomat dhe Komplikacionet
Rreth 40% e personave me gurë në tëmth nuk shfaqin simptoma, duke e bërë diagnozën të vështirë derisa zbulohen rastësisht përmes ultratingullit ose gjatë një ataku. Simptomat përfshijnë:
-
Dhimbje të forta nën kafazin e djathtë të brinjëve, që mund të përhapet në shpinë, shpatullën e djathtë ose gjoks
-
Të përziera dhe të vjella
-
Fryrje, gazra dhe dhimbje barku
-
Jashtëqitje me ngjyrë të çelët (si kafeja e bardhë) dhe urinë e errët (si birra)
-
Verdhëz në lëkurë dhe të bardhat e syve
-
Ethe dhe të dridhura në rast inflamacioni
Gurët e vegjël mund të kalojnë pa u vënë re, por gurët më të mëdhenj shkaktojnë dhimbje të forta dhe mund të çojnë në komplikacione si pankreatiti ose bllokimi i kanalit biliar.
Diagnoza dhe Trajtimi Mjekësor
Diagnoza vendoset përmes ultratingullit abdominal ose skanimit CT. Trajtimi varet nga madhësia dhe ashpërsia e gurëve:
-
Gurë të vegjël: Trajtohen me medikamente për tretjen e gurëve dhe dietë të rregullt.
-
Gurë të mëdhenj: Mund të kërkojnë ndërhyrje kirurgjikale, si kolesistektomia (heqja e fshikëzës së tëmthit).
Këshilla për Parandalim dhe Ushqyerja
Për të parandaluar formimin e gurëve, rekomandohet:
-
Dieta e shëndetshme: Konsumoni perime dhe fruta të freskëta (të pasura me vitamina C dhe E), drithëra integrale, arra, bajame, vaj ulliri, peshk të pasur me omega-3 dhe bishtajore.
-
Hidratimi: Pini të paktën 6 gota ujë në ditë.
-
Maja e birrës: Shtoni në lëngje për të mbështetur shëndetin e mëlçisë dhe tëmthit.
-
Ushqime të lejuara: Kos, makarona integrale dhe mish i bardhë i zier.
Ushqime për t’u shmangur:
-
Mish të kuq, ushqime të skuqura, të verdha vezësh, djathra yndyrorë dhe produkte të përpunuara.
-
Sheqer, i cili rrit kolesterolin dhe nxit formimin e gurëve.
-
Kafe dhe duhan, të cilat mund të provokojnë atak.
Trajtimet Natyrale me Bimë dhe Lëngje
Bimët dhe lëngjet natyrale mund të ndihmojnë në tretjen dhe eliminimin e gurëve të vegjël, por konsultohuni me mjekun përpara përdorimit.
Luleradhiqja: Detoksifikues i Mëlçisë
Luleradhiqja përmirëson funksionin e mëlçisë dhe tëmthit, duke ndihmuar në eliminimin e gurëve. Përgatitja:
-
Çaj: Hidhni 1 lugë çaji gjethe luleradhiqeje të thata në një filxhan ujë të valë, lëreni për 5 minuta, kullojeni dhe pijeni 2-3 herë në ditë, mundësisht me mjaltë.
-
Sallatë: Përfshini gjethet e freskëta të luleradhiqes në dietën e përditshme.
Lëngje Frutash dhe Perimesh
-
Mollë dhe uthull molle: Përzieni 1 gotë lëng molle të freskët me 1 lugë gjelle uthull molle dhe pijeni një herë në ditë. Acidi malik ndihmon në zbërthimin e gurëve.
-
Lëng dardhe: Përzieni gjysmë gote lëng dardhe të freskët me gjysmë gote ujë të nxehtë dhe 2 lugë gjelle mjaltë. Pijeni 3 herë në ditë.
-
Panxhar, kastravec dhe karotë: Përgatitni lëng nga 1 panxhar, 1 kastravec dhe 4 karota, me pak xhenxhefil. Pijeni 2 herë në ditë.
-
Lëng lakër turshi dhe domate: Përzieni gjysmë gote shëllirë (nga lakra e fermentuar natyralisht) me gjysmë gote lëng domatesh të freskët. Pijeni 1/3 e gotës 3 herë në ditë pas vakteve.
Rrepkë e Zezë dhe Luleshtrydhe
-
Rrepkë e zezë: Grini rrënjën, shtrydhni lëngun dhe përziejeni me mjaltë (1:1). Pijeni 1 filxhan në ditë për të parandaluar dhe eliminuar gurët.
-
Luleshtrydhe: Konsumoni 500-700 g luleshtrydhe në ditë për 20 ditë për të nxitur eliminimin e gurëve.
Vaj Ulliri dhe Përzierje të Tjera
-
Vaj ulliri: Merrni gjysmë lugë çaji gjysmë ore para vakteve, duke rritur dozën gradualisht deri në 100 ml në ditën e 21-të. Ndihmon në eliminimin e gurëve të vegjël.
-
Trioja e fuqishme: Përzieni 30 ml lëng limoni të freskët, 30 ml vaj ulliri dhe 1 lugë çaji hudhër të grirë. Merrni në mëngjes me stomak bosh për 40 ditë.
-
Shurup panxhari: Gatuani panxhar të prerë në copa të vogla me ujë deri sa të formohet një shurup. Merrni 100 ml 3 herë në ditë para vakteve.
Bimë të Tjera
-
Gjethe thupre: Zieni 2 lugë gjelle gjethe të freskëta pranverore në një filxhan ujë deri sa lëngu të përgjysmohet. Pijeni 3 herë në ditë para vakteve për 3 muaj.
-
Menteza: Hidhni 1 lugë çaji mente të thatë në ujë të valë, lëreni për 5 minuta dhe pijeni 2 herë në ditë për të përmirësuar tretjen dhe lehtësuar dhimbjen.
-
Përzierje bimore: Kombinoni 1 lugë gjelle rrënjë cikorjeje, rrënjë valeriane dhe gjethe arre, ziejini në gjysmë litri ujë për 30 minuta dhe pijeni 2-3 herë në ditë.
-
Humula: Hidhni 10 g humulus në një filxhan ujë të valë, lëreni për 1 orë dhe merrni 1 lugë gjelle 3 herë në ditë.
Përfundim
Gurët në tëmth mund të jenë një gjendje e heshtur, por kur shfaqen simptomat, ato mund të jenë të dhimbshme dhe të rrezikshme. Lëngjet natyrale të luleradhiqes, mollës, dardhës dhe bimëve të tjera mund të ndihmojnë në tretjen dhe eliminimin e gurëve të vegjël, ndërsa një dietë e pasur me fibra dhe hidratim i mjaftueshëm parandalojnë formimin e tyre. Konsultohuni gjithmonë me mjekun për të përcaktuar trajtimin e duhur, veçanërisht nëse simptomat janë të rënda ose kërkohet ndërhyrje kirurgjikale.
