Koriandri (Coriandrum sativum), një bimë mesdhetare me një histori të gjatë në mjekësinë popullore dhe kuzhinë, është një thesar natyral për shëndetin. Nga përmirësimi i tretjes te luftimi i anemisë dhe ulja e kolesterolit, kjo bimë e brishtë ofron përfitime të fuqishme. Zbuloni si ta përdorni dhe çfarë e bën kaq të veçantë.
Çfarë Është Koriandri?
Koriandri, i njohur edhe si korion, është një bimë barishtore vjetore që i përket familjes Apiaceae. Emri i saj rrjedh nga fjala greke koris (plesht shtrati), për shkak të erës karakteristike të bimës së freskët. Përdorur që nga Egjipti i lashtë, Greqia dhe Roma si erëz dhe ilaç, koriandri ka qenë gjithashtu një afrodiziak i njohur në Mesjetë, ku frutat e tij të thata lyheshin me sheqer dhe hidheshin si konfeti në dasma.
Kjo bimë rritet deri në 80 cm lartësi, me një kërcell të degëzuar, gjethe të mëdha të rrumbullakëta në bazë dhe gjethe të vogla pendore në majë. Lulet e bardha, të vogla, formojnë tufa dhe çelin në qershor dhe korrik, ndërsa frutat e saj të rrumbullakëta mblidhen në shtator. Frutat e thata kanë një aromë të këndshme, ndryshe nga gjethet e freskëta që mbajnë një erë të fortë. Koriandri është i pasur me vajra esencialë (70% linalool), proteina, vitaminë C, acide organike, pineol, borneol, limonene dhe geraniol, duke e bërë një ilaç natyral dhe erëz të gjithanshme.
Vetitë Shëruese të Koriandrit
Koriandri është një aleat i fuqishëm për shëndetin, falë vetive të tij medicinale dhe ushqyese:
-
Për tretjen: Stimulon prodhimin e enzimave dhe lëngjeve tretëse, duke përmirësuar funksionin e stomakut dhe zorrëve. Është efektiv kundër ngadalësisë së zorrëve, gazrave, diarresë së shkaktuar nga bakteret dhe mungesës së oreksit.
-
Për aneminë: I pasur me hekur, koriandri ndihmon në trajtimin e anemisë. Shtoni gjethe të freskëta në supa, sallata ose perime për të rritur përthithjen e hekurit.
-
Për kolesterolin dhe sheqerin në gjak: Acidet organike ulin kolesterolin dhe parandalojnë akumulimin e tij në arterie. Koriandri stimulon sekretimin e insulinës, duke ndihmuar personat me diabet.
-
Për artritin dhe reumatizmin: Cineoli dhe acidi linoleik lehtësojnë ënjtjen dhe dhimbjet nga artriti, reumatizmi dhe problemet me veshkat.
-
Për ciklin menstrual: Stimulon gjëndrat endokrine, duke ndihmuar në rregullimin e ciklit menstrual dhe lehtësimin e dhimbjeve.
-
Për shëndetin e syve: Antioksidantët, vitamina A dhe C mbrojnë sytë nga plakja dhe infeksionet si konjuktiviti.
-
Për lëkurën: Vetitë antifungale dhe antiseptike trajtojnë ekzemën, kërpudhat dhe inflamacionin e lëkurës.
-
Për detoksifikim: Si një kelator natyral, koriandri largon toksinat dhe metalet e rënda nga trupi.
-
Si afrodiziak: Farat e bluara, të përziera me mjaltë, rrisin dëshirën seksuale.
-
Për gojën: Citronelloli, një antiseptik natyral, trajton ulcerat në gojë dhe freskon frymëmarrjen.
-
Për pickimet: Frutat e shtypura ose vaji i koriandrit lehtësojnë pickimet e insekteve dhe gjarpërinjve helmues.
Blerja dhe Mbjellja e Koriandrit
Farat dhe pluhuri i koriandrit gjenden lehtësisht në supermarkete, ndërsa koriandri organik shitet në dyqanet e ushqimit të shëndetshëm. Për gjethe të freskëta, mund ta kultivoni vetë në kopsht. Farat për mbjellje blihen në farmacitë bujqësore dhe mbillen në prill, 1 cm thellë, me 30 cm hapësirë mes rreshtave. Për furnizim të vazhdueshëm, mbillni çdo tre javë. Rralloni bimët në 15 cm për të rritur farat dhe mbani tokën të lagësht në fazat e hershme.
Pse të Hani Koriandër Çdo Ditë?
-
Detoksifikim: Largon toksinat dhe metalet e rënda nga trupi.
-
Anemia: Përmban hekur të lehtë për t’u përthithur, ideal për supa dhe sallata.
-
Kolesteroli dhe sheqeri: Ul kolesterolin dhe rregullon sheqerin në gjak.
-
Tretja: Stimulon enzimat tretëse dhe parandalon diarrenë bakteriale.
-
Shëndeti i lëkurës: Trajton ekzemën dhe infeksionet kërpudhore.
-
Sytë dhe goja: Mbron sytë nga infeksionet dhe shëron ulcerat në gojë.
Farmaci Shtëpiake
Tinktura e Koriandrit
Përbërësit:
-
20 g koriandër (fara të thata)
-
1 dl alkool 70%
Përgatitja:
Zhyteni koriandrin në alkool për 14 ditë, kullojeni.
Përdorimi:
Merrni 10-20 pika, 3 herë në ditë pas vakteve, për zorrë të ngadalta, gazra dhe probleme të tretjes.
Pluhur Koriandri
Merrni 1-2 g pluhur koriandri çdo ditë për të adresuar çrregullimet e mësipërme.
Koriandri në Kuzhinë
Gjethet e freskëta të koriandrit, me aromën e tyre të fortë, përdoren gjerësisht në kuzhinën e Amerikës së Jugut dhe Azisë, ndërsa farat e thata janë të preferuara në Evropë për ëmbëlsira, supa, perime dhe bishtajore. Koriandri është një përbërës kryesor i kerrit dhe mortadellës, si dhe përdoret në çajra bimorë dhe likere. Provoni të bëni pesto me gjethe të freskëta ose shtojini ato në sallata dhe gatime për një shije unike.
Recetë e shpejtë për pesto koriandri:
Përzieni gjethe të freskëta koriandri, vaj ulliri, kripë dhe pak hudhër, pastaj lyeni mbi bukë ose përdoreni si salcë.
Kujdes me Përdorimin
Bima e freskët mund të shkaktojë lodhje dhe përgjumje për shkak të erës së saj të fortë, prandaj përdoren kryesisht farat e thata. Konsultohuni me një mjek para përdorimit të tinkturës, veçanërisht nëse merrni medikamente ose keni probleme shëndetësore.
