Telefonata njëorëshe mes presidentit amerikan Donald Trump dhe homologut ukrainas Volodymyr Zelensky ka sjellë zhvillime të reja në përpjekjet për paqe, por edhe tensione të reja. Biseda, e cila sipas burimeve nuk ka qenë aspak e lehtë, ka zbuluar kushtet që presidenti rus Vladimir Putin pret për t’i dhënë fund luftës.
Sipas uebsajtit Axios, Trump e ka telefonuar Zelenskyn nga bordi i Air Force One, pas samitit të 15 gushtit me Putinin. Fillimisht, ai kishte kërkuar një armëpushim të menjëhershëm, por pas takimit me liderin rus ka ndryshuar qasje: jo ndërprerje të luftimeve, por një marrëveshje paqeje të plotë, të cilën duhet ta përmbyllë Kievi.
Në bisedë, Trump ka përcjellë edhe mesazhet e Putinit, i cili pretendon se Rusia po bën përparime të mëdha në front dhe “mund ta marrë gjithë rajonin e Donbasit”. Zelensky i ka kundërshtuar deklaratat duke i quajtur të pavërteta.
Në diskutim është ngritur edhe çështja e shkëmbimit të territoreve. Burime të përfshira në bisedë thonë se Putin është i gatshëm të japë garanci se nuk do të pushtojë më zona të tjera, nëse Ukraina pranon të heqë dorë nga disa territore. Detajet, megjithatë, mbeten të paqarta.
Një pikë thelbësore e bisedës ka qenë ofrimi i garancive të sigurisë për Ukrainën. Sipas CNN, është diskutuar një model i ngjashëm me nenin 5 të NATO-s – mbrojtje kolektive në rast sulmi – por pa përfshirjen direkte të Aleancës. Fuqitë europiane kanë propozuar krijimin e një “forcë sigurie”, por theksojnë se pa angazhimin e SHBA-së, garancitë nuk mund të jenë efektive.
Kryeministrja italiane Giorgia Meloni e ka konfirmuar se ky propozim është tashmë në tavolinë: “Vetëm garanci të forta dhe të besueshme mund të parandalojnë agresione të reja. Sot Presidenti Trump ka rimarrë idenë e garancive të sigurisë të frymëzuara nga neni 5 i NATO-s”.
Të hënën, Trump dhe Zelensky do të takohen ballë për ballë në Shtëpinë e Bardhë, ku pritet të diskutohen hapat konkretë drejt një marrëveshjeje paqeje. Megjithatë, mbetet e paqartë nëse Ukraina do të pranojë “kushtet” e vendosura nga Moska, apo nëse perëndimi do të sigurojë garanci të mjaftueshme për të mbrojtur Kievin nga sulme të ardhshme.
