A është inteligjenca artificiale (IA) “kanarina në minierën e qymyrit” për tregun e punës në Evropë? Ky është debati i ri që po ngrihet pas studimeve nga SHBA-ja, ku punëtorët e rinj po largohen nga profesionet më të cenueshme ndaj automatizimit, si inxhinieria e softuerëve, duke kaluar në fusha më të qëndrueshme si infermieria apo shitja me pakicë.
Një studim i Universitetit Stanford me titull “Kanarina në minierën e qymyrit? Gjashtë fakte mbi ndikimin e hershëm të inteligjencës artificiale në punësim” tregon se punëtorët e moshës 22–25 vjeç në SHBA tashmë po shmangin profesionet më të prekshme nga IA.
Evropa: ende jo në alarm, por me sfida në horizont
Ekspertët e tregut të punës thonë për Euronews Next se në Evropë është ende herët për të parë një trend të ngjashëm, pasi sektorë si ndërtimi dhe prodhimi mbeten të paprekur për momentin. Megjithatë, CEDEFOP, qendra evropiane për zhvillimin e aftësive, paralajmëron se kërkesa për aftësi të lidhura me IA-në po rritet ndjeshëm.
Adam Tsakalidis nga CEDEFOP thekson se aftësitë e lidhura me IA po shfaqen jo vetëm në inxhinieri dhe zhvillim, por edhe në profesione më të rrezikuara nga automatizimi, si shkrimi, përkthimi dhe krijimtaria.
Çfarë kërkojnë punëdhënësit?
Sipas ekspertëve, kompanitë kërkojnë një kombinim aftësish:
-
Ekspertizë njerëzore që IA nuk mund ta zëvendësojë, si mendimi kritik dhe përpunimi i kontekstit social.
-
Aftësi digjitale të avancuara, përfshirë përdorimin e mjeteve të IA.
-
Aftësi të buta, si puna në grup, komunikimi dhe zgjidhja e problemeve.
“Historia ka treguar se ata me aftësi të larta përshtaten më shpejt ndaj ndryshimeve teknologjike, duke rritur produktivitetin dhe të ardhurat”, tha profesori i ekonomisë në Utrecht, Ulrich Zierahn-Weilage.
Hendeku i aftësive në Evropë
Një sondazh i CEDEFOP (2024) zbuloi se 4 në 10 punëtorë në BE ndjejnë se duhet të trajnohen për IA, por vetëm 15% kanë marrë trajnime konkrete. Për të adresuar këtë boshllëk, BE ka miratuar një Akt të ri për Inteligjencën Artificiale, që synon të rrisë shkrim-leximin digjital në fuqinë punëtore.
Megjithatë, zbatimi mbetet i pabarabartë mes vendeve anëtare. Spanja ka krijuar një Agjenci Kombëtare për Inteligjencën Artificiale, ndërsa Polonia ka nënshkruar një partneritet me Google për trajnim profesional në fushën e sigurisë kibernetike dhe energjisë.
Mesazhi për punëtorët: Mos ndaloni së mësuari
Ekspertët theksojnë se sfida kryesore nuk është nëse IA do të zëvendësojë punët, por si do të ndryshojë rolet ekzistuese. “Sekreti është të kuptosh se si funksionon IA dhe të trajnohesh vazhdimisht”, tha Anastasia Pouliou nga CEDEFOP.
“Mos ndaloni së mësuari. Me IA duhet të jeni të vetëdijshëm, të informuar dhe gjithmonë të trajnuar,” shtoi ajo.
