Me paqen që duket më e largët se kurrë, përpjekjet për t’i dhënë fund luftës më të madhe në Evropë që nga viti 1945 mbeten të ngecura. Presidenti amerikan, Donald Trump, ka lënë të kuptohet se sanksione të reja ndaj Rusisë mund të vendosen së shpejti, ndërsa Uashingtoni po koordinon veprimet me Bashkimin Evropian për ndëshkimin e Moskës.
Gjatë fundjavës së kaluar, Rusia kreu sulmin më të madh ajror ndaj Ukrainës që nga fillimi i pushtimit të saj në shkallë të gjerë më 2022, duke shënjestruar veçanërisht Kievin dhe duke ushtruar presion mbi forcat ukrainase në vijën e frontit.
Bisedimet për paqe mbeten të paqarta
Këtë pranverë dhe verë, Rusia dhe Ukraina zhvilluan negociatat e tyre të para të drejtpërdrejta që nga fillimi i pushtimit, duke u takuar tri herë në Stamboll midis majit dhe korrikut. Trump, ndërkaq, u takua më 15 gusht me Putinin në Alaskë dhe më vonë me Zelenskyn dhe liderët evropianë.
Megjithëse këto bisedime sollën marrëveshje për këmbimin e të burgosurve dhe të ushtarëve të vrarë, nuk prodhuan përparim të dukshëm drejt një armëpushimi. Analistët thonë se Putini, me synimin për nënshtrimin e Ukrainës, nuk duket i gatshëm të pranojë një paqe që nuk i shkon sipas kushteve të tij.
Takimi i mundshëm midis Putinit dhe Zelenskyt mbetet i bllokuar. Putin ka insistuar që çdo takim i ardhshëm të mbahet në Moskë, ndërsa Zelensky ka kërkuar një vend të tretë, duke refuzuar kushtet e Moskës. “Nuk mund të shkoj në Moskë kur shteti im është nën sulme raketore çdo ditë,” tha Zelensky për ABC News më 5 shtator.
Sulmet dhe tensionet e fundit
Rreth 48 orë pas këtyre deklaratave, Rusia kreu sulmin më të madh ajror, duke lëshuar 810 dronë mbi Ukrainë. Kievi u godit rëndë; selia e qeverisë u dëmtua dhe tre persona humbën jetën, përfshirë një nënë dhe fëmijën e saj tremuajsh. Sulmi mbi kryeqytetin mund të shihet si një mesazh i Putinit ndaj Kievit pas mosmarrëveshjeve për vendin e takimit.
Rusia synon të kontrollojë rajonet e Donjeckut, Luhanskut, Zaporizhjës dhe Hersonit, të cilat pretendon se i ka aneksuar në vitin 2022. Ukraina paralajmëron se Rusia ka rreth 100,000 trupa pranë Pokrovskut dhe mund të nisë një ofensivë të re gjatë vjeshtës.
Garancitë e sigurisë dhe roli i Perëndimit
Ndërkohë, disa vende perëndimore diskutojnë garancitë e sigurisë për Ukrainën në rast arritjeje të armëpushimit. Presidenti francez, Emmanuel Macron, njoftoi se 26 shtete janë zotuar të dërgojnë trupa si forca sigurie në Ukrainë. Megjithatë, mbeten pikëpyetje për rolin e SHBA-së dhe kundërshtimin e Rusisë, e cila ka paralajmëruar se trupat e huaja do të jenë “objektivë legjitimë” nëse luftimet vazhdojnë.
Sanksionet e reja ndaj Rusisë
Variabla më e madhe tani është mundësia e vendosjes së sanksioneve të reja perëndimore ndaj Rusisë. Trump ka lënë të kuptohet se SHBA-ja është gati të ndërmarrë hapa të rinj. Sekretari amerikan i Thesarit, Scott Bessent, tha se koordinimi me BE-në dhe vendosja e sanksioneve dytësore ndaj shteteve që blejnë naftë ruse mund të çojë në kolapsin ekonomik të Rusisë dhe të detyrojë Putinin në negociata.
BE-ja po përgatit një rund të ri sanksionesh – paketën e 19-të që nga nisja e pushtimit – duke përfshirë kufizimin e transaksioneve financiare dhe goditjen e kompanive që mbështesin Rusinë në financimin e luftës.
Rusia, nga ana e saj, ka injoruar sanksionet dhe ka paralajmëruar se nuk do të ndryshojë qëndrim. Sipas ekspertëve, roli i SHBA-së mbetet kyç për efektivitetin e çdo pakete të re ndëshkuese, duke pasur parasysh ndikimin global të dollarit.
Situata mbetet e paqartë dhe zhvillimet e ardhshme do të varen nga kombinimi i presionit ushtarak, diplomatik dhe ekonomik ndaj Moskës.
