Gjermania duket se ka vendosur të rishikojë kursin e saj të mbrojtjes, duke u fokusuar te industria evropiane, në vend që të mbështetet te Shtetet e Bashkuara. Pas dekadash varësie nga Uashingtoni, eksperti amerikan Josef Braml paralajmëron se kjo epokë ka përfunduar dhe pasojat janë të mëdha.
Kancelari federal Friedrich Merz (CDU) njoftoi në maj se Bundeswehr do të bëhet “forca më e fortë e armatosur konvencionale në Evropë”, duke sfiduar qeverinë të adresojë një problem të dyfishtë: zgjidhjen e mungesës së personelit përmes shërbimit të ri ushtarak dhe pajisjen e trupave me teknologji moderne.
Plani gjerman për prokurimin e armëve
Sipas Politico, Berlini po zhvillon një plan armatimi dhe prokurimi me vlerë deri në 83 miliardë euro, ku shumica e pajisjeve do të blihen nga prodhues evropianë, ndërsa vetëm rreth 8% do të vijnë nga SHBA. Në total, qeveria gjermane planifikon 154 prokurime të mëdha mbrojtëse midis shtatorit 2025 dhe dhjetorit 2026.
Varësia e Evropës nga armët amerikane është rritur ndjeshëm gjatë viteve të fundit. Studimi i institutit Sipri tregon se importet e armëve nga SHBA në Evropë u trefishuan midis 2020 dhe 2024, krahasuar me pesë vitet e mëparshme, duke përfshirë edhe Ukrainën. Për herë të parë në dy dekada, 35% e eksporteve amerikane të armëve shkoi në Evropë, nga 13% që ishte periudha 2015-2019.
Gjermania regjistroi një rritje dramatike: importet e armëve u rritën 334%, me rreth 70% që erdhën nga SHBA.
“Blini produkte evropiane”
Eksperti amerikan Josef Braml shpjegon se Berlini nuk duhet të shihet si gabim i shkaktuar rastësisht:
“Trump e bëri të qartë se nuk mund të mbështetemi më te Amerika. Tani nuk ka kuptim të paguhet haraç për mbrojtje që nuk e marrim më.”
Braml nënvizon se ky “haraç” përfshinte blerjen e sistemeve amerikane, si Patriot, nga të cilat Gjermania ka ende gjashtë. Megjithatë, për disa sisteme, përfshirë avionët F-35, ende nuk ka zëvendësim evropian. Ish-kreu i inteligjencës franceze Christophe Gomart ka diskutuar teorinë e “kill switch”, një mekanizëm i SHBA për kontrollin e avionëve.
Zëdhënësja e BAAINBw, zyrës federale gjermane për pajisje dhe teknologji, theksoi:
“F-35 është një avion luftarak i gjeneratës së pestë që ende nuk ekziston në Evropë. Nëse forcat e armatosura kërkojnë këto sisteme, mund të blihen vetëm nga SHBA.”
Sovraniteti ushtarak dhe një Evropë më e pavarur
Studiuesi i Sipri, Pieter Wezeman, thekson se Evropa tashmë po merr kundërmasa:
“Shtetet e NATO-s kanë ndërmarrë hapa për të zvogëluar varësinë nga importet dhe për të forcuar industrinë e armëve.”
Eksperti Braml shton:
“Sovraniteti do të thotë gjithashtu që ju mund të mbroni veten. Nëse nuk e bëjmë këtë, bëhemi të prekshëm ndaj shantazhit.”
Kurse Merz pranoi gjatë vizitës së tij në Shtëpinë e Bardhë:
“Na pëlqen apo jo, do të mbetemi të varur nga SHBA për një kohë të gjatë.”
Një epokë e re shumëpolare
Braml dhe autorë të tjerë paralajmërojnë se Evropa duhet të vendoset si pol i pavarur në një rend botëror shumëpolar. Edhe pse teknologjia amerikane, përfshirë patentat, vazhdon të dominojë, Berlini është duke marrë hapa për të krijuar industrinë e vet të mbrojtjes dhe për të ulur varësinë nga SHBA.
“Siguria ka ikur, Pax Americana ka vdekur,” përfundon Braml, duke theksuar se Gjermania duhet të marrë përgjegjësinë për mbrojtjen e vet në kohën më të shkurtër të mundshme.
