Procesi i paqes në Rripin e Gazës po hyn në fazën e dytë, me përgatitje për vendosjen e një force ndërkombëtare stabilizimi dhe diskutime të ndërlikuara rreth çarmatimit të Hamasit – një prej çështjeve më të ndjeshme të negociatave.
Negociatat dhe ndërmjetësimi
Kryeministri i Katarit, Mohammed Abdulrahman al-Thani, në një intervistë për New York Times, konfirmoi se është arritur një marrëveshje fillestare mbi çështjen e pengjeve dhe të burgosurve. Sipas tij, zgjidhja e çështjeve më të ndërlikuara do të shtyhet për fazat e ardhshme, pasi palët ende nuk janë të gatshme për kompromis.
Kjo deklaratë shënon sinjalin e qartë për nisjen e fazës së dytë të procesit të paqes.
Forca ndërkombëtare e stabilizimit
Në këtë fazë, pritet formimi i një Force Ndërkombëtare të Stabilizimit (ISF), që do të përfshijë mijëra trupa nga vende të ndryshme. Aktualisht, Shtetet e Bashkuara kanë ngritur qendrën e komandës në bazën izraelite të Hatzor dhe kanë dërguar 200 ushtarë si kontingjent fillestar – por këta nuk do të hyjnë në Gaza.
Pritet përfshirja e Katarit, Turqisë, Egjiptit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe, ndërsa vende si Indonezia mund të shtojnë kapacitetet njerëzore. Egjipti dhe Jordania kanë njoftuar trajnimet e para për rreth 5 mijë policë palestinezë, ndërkohë që BE dhe shtete anëtare si Italia mund të ndihmojnë me programe paralele trajnimi.
Kush do të udhëheqë tranzicionin
Në plan është përmendur edhe ideja e një “bordi tranzicioni”, që do të mbikëqyrë fazën e pasluftës dhe ndërtimin e institucioneve të reja. Si emër i mundshëm është përmendur ish-kryeministri britanik Tony Blair, por kandidatura e tij është kundërshtuar ashpër nga Hamas dhe aktorë të tjerë rajonalë.
Presidenti amerikan Donald Trump ka komentuar se “Tony gjithmonë më ka pëlqyer, por duhet parë nëse të gjithë do ta pranojnë”, duke nënkuptuar se emri i tij mbetet i pasigurt. Së fundi, Trump ka përfshirë në listën e mundshme të figurave udhëheqëse edhe presidentin egjiptian Abdel Fattah al-Sisi, si njohje për rolin e tij në ndërmjetësim.
Situata në terren
Ndërkohë, në terren, Hamas po forcon kontrollin mbi Gaza-n përmes aksioneve të ashpra kundër kundërshtarëve të brendshëm. Sipas raportimeve, “Njësia Hije” – krahu i gjatë i Brigadave al-Qassam – po vepron aktivisht për të eliminuar grupet rivale.
Shtëpia e Bardhë po përpiqet të ruajë ekuilibrin delikat të arritur deri tani, ndërsa revista The Economist paralajmëron se ekziston rreziku që Hamas të vazhdojë të ushtrojë ndikim real edhe pas formimit të një qeverie të re palestineze.
Presioni mbi Hamasin dhe roli i ndërmjetësve
Sipas Wall Street Journal, Katari dhe Turqia kanë vendosur presion të drejtpërdrejtë mbi udhëheqësit e Hamasit, duke kërcënuar me dëbim dhe humbje të mbrojtjes nëse nuk zbatojnë marrëveshjen. Kjo ka çuar në një ndryshim qëndrimi të Khalil al-Hayya-s, i cili raportohet të jetë bindur pas takimeve me të dërguarin amerikan Steve Witkoff dhe Jared Kushner.
Çarmatimi – pika më e nxehtë
Çështja kyçe mbetet çarmatimi i Hamasit dhe i fraksioneve të tjera palestineze. Edhe pse formalisht është dhënë miratimi, grupi ka ngritur një bllokadë të brendshme, duke refuzuar dorëzimin e plotë të arsenalit.
Katari ka bërë të ditur dy pengesat kryesore:
- mënyra e dorëzimit të armëve (pushkë, raketa, eksplozivë), dhe
- kujt do t’i dorëzohen ato.
Një mosmarrëveshje e tillë mund të shkaktojë reagim të menjëhershëm nga ushtria izraelite (IDF), e cila ende nuk ka përcaktuar afatet e plota të tërheqjes.
Përvoja e së kaluarës tregon se çdo pengesë mund të kompromentojë gjithë procesin, siç ndodhi me planin “Zinni” gjatë intifadës së dytë.
