Samiti i shumëpërfolur midis Presidentit të Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, dhe Presidentit rus, Vladimir Putin, duket se është vënë në pikëpyetje, pas refuzimit të Moskës për të pranuar një armëpushim të menjëhershëm në Ukrainë.
Një zyrtar i lartë i Shtëpisë së Bardhë konfirmoi për Reuters se “nuk ka plane që Presidenti Trump të takohet me Presidentin Putin në të ardhmen e afërt”.
Sipas të njëjtit burim, pas një bisede produktive midis Sekretarit të Shtetit Marco Rubio dhe Ministrit të Jashtëm rus Sergei Lavrov, palët vendosën të mos zhvillonin takim ballë për ballë, duke ngrirë përkohësisht përpjekjet diplomatike.
Moska refuzon kompromiset: kërkon kontroll të plotë mbi Donbasin
Putin kishte planifikuar të takohej me Trumpin në Hungari, për të diskutuar mënyrat e mundshme të përfundimit të luftës në Ukrainë. Por Moska nuk ka treguar gatishmëri për lëshime.
Rusia përsëriti kërkesat e saj të njohura në një komunikatë jozyrtare (“non-paper”), të dërguar javën e kaluar në Uashington, ku riafirmon pretendimin për kontroll të plotë të rajonit të Donbasit — duke kundërshtuar propozimin amerikan për armëpushim mbi vijat aktuale të frontit.
Aktualisht, Rusia kontrollon të gjithë provincën e Luhanskut dhe rreth 75% të Donetskut, dy rajone që përbëjnë zemrën industriale të Ukrainës lindore.
Evropa i kërkon SHBA-së që të qëndrojë e vendosur
Udhëheqësit e Britanisë, Francës, Gjermanisë dhe Bashkimit Evropian i bënë thirrje Uashingtonit të qëndrojë i palëkundur në kërkesën për armëpushim të menjëhershëm, me vijat aktuale të betejës si bazë për çdo negociatë të ardhshme.
Aleatët evropianë kanë shprehur shqetësim se Trump mund të takohet me Putinin pa marrë asnjë lëshim të rëndësishëm nga Moska, duke rrezikuar pozicionin e Ukrainës në tryezën e paqes.
Samiti i pezulluar dhe tensionet diplomatike
Takimi i planifikuar për këtë javë midis Rubios dhe Lavrovit në Budapest u shty pa afat, pasi palët nuk ranë dakord për kushtet e një samiti të mundshëm.
“Ne kemi një mirëkuptim me presidentët, por nuk mund të shtyjmë përpara diçka që nuk është finalizuar,”
— deklaroi zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, duke konfirmuar se “nuk ka asnjë datë të përcaktuar për samitin Trump–Putin”.
Sipas diplomatësh evropianë, shtyrja e takimit përgatitor është sinjal se Uashingtoni po ngurron të vazhdojë me samitin derisa Moska të tregohet më fleksibile.
“Mendoj se rusët kërkuan shumë, dhe u bë e qartë për amerikanët se nuk do të ketë marrëveshje në Budapest,” tha një diplomat evropian për Reuters.
Trump nën presion: midis pritshmërive evropiane dhe qëndrimit rus
Trump, i cili javën e kaluar foli me Putinin dhe priti në Shtëpinë e Bardhë Presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskiy, kishte shpresuar për një takim të ri të profilit të lartë me udhëheqësin rus, pas dështimit të samitit të Alaskës në gusht.
Pas takimit me Zelenskiyn, Trump deklaroi se mbështet një armëpushim bazuar në pozicionet aktuale të forcave, një qëndrim që përputhet me kërkesat e Kievit.
Megjithatë, burime nga Reuters raportuan se takimi i mbyllur midis dy liderëve ishte i tensionuar, me Trump që i kërkoi Zelenskiyt të shqyrtojë disa kërkesa ruse – gjë që Kievi e mohoi publikisht.
Evropa e ndarë për rolin e Hungarisë
Zgjedhja e Budapestit si vend të mundshëm për samitin Putin–Trump ka shkaktuar kontroversi brenda Bashkimit Evropian, pasi kryeministri Viktor Orban është ndër të paktët liderë evropianë që mban marrëdhënie të ngrohta me Moskën.
Një pjesë e shteteve të BE-së kundërshtojnë idenë që Putini të fluturojë mbi territorin evropian, për shkak të urdhër-arrestit ndërkombëtar ndaj tij.
Polonia ka paralajmëruar se do ta ndalonte avionin e Putinit nëse kalon në hapësirën e saj ajrore, ndërsa Bullgaria ka deklaruar se mund të lejojë përdorimin e korridorit ajror për një qëllim diplomatik.
Një samit në hije pasigurie
Edhe pse asnjëra palë nuk ka hequr dorë zyrtarisht nga ideja e një samiti Trump–Putin, pengesat politike dhe ushtarake mbeten të shumta.
Evropa e sheh takimin si një provë të vështirë për diplomacinë amerikane, ndërsa Ukraina mbetet në pritje të një marrëveshjeje që do të ndalonte luftimet pa kompromise territoriale.
