Marrëdhëniet mes Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj tradicionalë po hyjnë në një fazë të re tensioni, teksa në Ontario të Kanadasë po zhvillohet takimi i ministrave të jashtëm të G7-s – një samit që po shënohet më shumë nga mospajtimet politike dhe ekonomike, sesa nga uniteti mes demokracive më të industrializuara të botës.
Në qendër të debatit janë tarifat tregtare të Presidentit Donald Trump, shpenzimet e mbrojtjes, si dhe pasiguria rreth planit të tij të armëpushimit në Gaza dhe përpjekjeve për t’i dhënë fund luftës Rusi–Ukrainë.
Ministrja e Jashtme kanadeze, Anita Anand, priti në Ontario Sekretarin e Shtetit të SHBA-së, Marco Rubio, dhe homologët e tyre nga Britania, Franca, Gjermania, Italia dhe Japonia. Në takim mori pjesë edhe Shefja e Politikës së Jashtme të BE-së, Kaja Kallas, si dhe ministrat e jashtëm të Australisë, Brazilit, Indisë, Arabisë Saudite, Meksikës, Koresë së Jugut, Afrikës së Jugut dhe Ukrainës.
Takimi erdhi në një kohë marrëdhëniesh të tendosura mes SHBA-së dhe Kanadasë, pas vendosjes së tarifave të Trump mbi importet kanadeze, që kanë krijuar përçarje mes dy fqinjëve.
“Ajo që dikur ishte partneritet strategjik, tani po testohet nga ekonomia e proteksionizmit dhe politika e forcës,” shkruan gazeta Globe and Mail.
Rubio theksoi se prioriteti i administratës së Trump është “siguria e amerikanëve në plan të parë”, duke sinjalizuar një qasje të re, më të ashpër dhe më të vetë-qendruar në politikat e jashtme.
Ndërkohë, një incident diplomatik ndodhi pasi Ontario publikoi një reklamë anti-tarifore në SHBA, gjë që solli ndërprerjen e bisedimeve tregtare nga Trump.
Kryeministri kanadez Mark Carney kërkoi falje dhe tha se “Kanadaja është e gatshme të rifillojë dialogun tregtar kur amerikanët të jenë gati”.
Një temë tjetër e nxehtë ishte financimi i mbrojtjes. Trump ka kërkuar që anëtarët e NATO-s të shpenzojnë 5% të PBB-së për mbrojtje, një kërkesë që shumë vende e konsiderojnë të paarsyeshme.
“Kanadaja do të arrijë këtë objektiv deri në vitin 2035,” tha ministrja Anand, duke pranuar se vendi është pas në realizimin e angazhimeve të NATO-s.
Britania njoftoi se do të dhurojë 13 milionë paund për Ukrainën, për të ndihmuar në riparimin e infrastrukturës energjetike para dimrit.
“Putin po përpiqet ta zhytë Ukrainën në errësirë dhe të ftohtë, por ne do të mbajmë dritat ndezur,” deklaroi sekretarja e Jashtme britanike, Yvette Cooper.
Një tjetër çështje që po teston unitetin e G7-s është lufta Izrael–Hamas. Britania, Kanadaja dhe Franca kanë paralajmëruar se do të njohin shtetin palestinez edhe pa një marrëveshje paqeje, duke u distancuar nga qasja më e rezervuar e Trumpit.
Rubio, nga ana e tij, i kërkoi Anandit që Kanadaja të ndihmojë në ndërtimin e një kornize për armëpushimin në Gaza, përfshirë edhe një konferencë ndërkombëtare për rindërtimin e territorit.
Analistët e quajnë këtë takim “G7-në më të përçarë të dekadës së fundit”, me një Shtëpi të Bardhë që po ushtron presion të hapur mbi aleatët dhe një Europë që po kërkon më shumë pavarësi strategjike.
Për momentin, bashkëpunimi mbetet i brishtë – i lidhur më shumë nga nevoja për të ruajtur stabilitetin global sesa nga një vizion i përbashkët.
Në sfond, lufta në Ukrainë dhe kriza në Lindjen e Mesme po e detyrojnë G7-në të zgjedhë: të ruajë unitetin tradicional transatlantik apo të përshtatet me realitetin e ri të diplomacisë së fragmentuar.
