Një operacion i përmasave europiane ka goditur një nga rrjetet më të mëdha kriminale të trafikut të artefakteve në kontinent. Europol konfirmoi se gjatë aksionit të zhvilluar mbrëmë në gjashtë shtete, janë arrestuar 35 persona dhe janë kontrolluar mbi 125 lokacione, në përpjekje për të sekuestruar rreth 3 000 artefakte historike, me një vlerë të përllogaritur mbi 100 milionë euro. Vlera totale e sendeve të vjedhura që nga viti 2020 arrin në 870 milionë euro.
Mes vendeve të përfshira në operacion është edhe Shqipëria, ku – sipas Europol – është kontrolluar një banesë me urdhër të SPAK.
Si nisi operacioni?
Hetimi u hap në vitin 2020, pasi autoritetet bullgare sekuestruan afërsisht 7 000 objekte kulturore nga një shtëpi në Bullgari. Artefaktet, kryesisht antikitete greko-romake dhe trake, përfshinin:
-
maska antike
-
pajisje ushtarake
-
bizhuteri
-
vazo
-
kupa
-
monedha ari e argjendi
Disa prej këtyre objekteve datonin deri në 2000 para Krishtit, duke pasur vlerë të jashtëzakonshme historike dhe monetare.
Dokumentacioni i munguar për shumë prej tyre ngriti dyshime për grabitje sistematike dhe trafik ndërkombëtar. Objektet u vendosën në Muzeun Kombëtar të Historisë në Sofje në pritje të hetimeve të mëtejshme.
Kush drejtonte rrjetin?
Mes të arrestuarve është edhe një person i dyshuar se ishte organizatori kryesor, i cili:
-
financonte gërmime arkeologjike të paligjshme në Bullgari dhe shtete fqinje
-
përdorte grabitës lokalë për të nxjerrë objekte nga nëntoka
-
krijonte rrjet shpërndarjeje për artefaktet e vjedhura drejt tregjeve europiane
Hetimet zbuluan lidhje me individë në Francë, Gjermani, Greqi dhe Shqipëri.
Operacioni ndërkombëtar i 19 nëntorit
Për të goditur rrjetin, autoritetet e shtatë vendeve koordinuan një operacion të gjerë:
-
Bullgari: 35 të arrestuar, 120 lokacione të kontrolluara
-
Franca, Gjermania, Greqia, Italia: kontrolle të shumta në kërkim të artefakteve
-
Shqipëria: një banesë e kontrolluar me urdhër të SPAK
U sekuestruan:
-
mbi 3 000 artefakte
-
monedha ari dhe argjendi
-
objekte të lashta arkeologjike
-
vepra arti
-
pajisje elektronike
-
dokumente
-
mbi 50 000 euro cash dhe ar
Institucionet pjesëmarrëse
Operacioni u krye nga një bashkëpunim i gjerë institucional:
-
Bullgaria: Prokuroria e Sofjes, Shërbimi Kombëtar i Hetimit, Antikrimi i Organizuar
-
Franca: JUNALCO, Zyra kundër trafikut të sendeve kulturore
-
Gjermania: Prokuroria e Mynihut, Policia Kriminale e Bavarisë
-
Greqia: disa prokurori dhe njësi kundër krimit të organizuar e trafikut
-
Italia: Karabinierët për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore
-
Shqipëria: SPAK
