Një skandal korrupsioni me përmasa të mëdha ka shpërthyer në Kiev, duke goditur drejtpërdrejt rrethin e ngushtë të Presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky dhe duke tronditur themelet e shtetit në një moment kritik të luftës me Rusinë. Agjencia Kombëtare Kundër Korrupsionit ka zbuluar një skemë ryshfeti për kontratat e kompanisë shtetërore të energjisë bërthamore, Enerhoatom, ku politikanë dhe biznesmenë dyshohet se kërkonin 10 deri në 15 për qind të vlerës së çdo kontrate. Hetuesit besojnë se janë vjedhur midis 75 dhe 100 milionë eurove.
Disa nga njerëzit më të afërt me Zelenskyn janë përfshirë në këtë aferë. Ish-zëvendëskryeministri Oleksiy Chernyshov dyshohet se ka marrë 100 mijë euro ryshfet. Ish-ministri i Energjisë, Herman Halushchenko, që më vonë u emërua Ministër i Drejtësisë, është detyruar të japë dorëheqjen. Nën hetim është edhe Rustem Umerov, kreu i Këshillit të Sigurisë Kombëtare dhe ish-ministri i Mbrojtjes – njeriu që Zelensky sapo kishte zgjedhur për të udhëhequr delegacionin ukrainas në negociatat e planit të paqes.
Në qendër të skandalit është edhe Andriy Yermak, njeriu më i fuqishëm në Ukrainë pas Zelenskyt. Në përgjimet telefonike të të dyshuarve, Yermak përmendet me emrin e koduar “Ali Baba”. Ai dyshohet se ka blerë një shtëpi të madhe në periferi të Kievit me fonde të dyshimta dhe ka lidhje të forta me oligarkun Timor Mindich, i cili u arratis drejt Izraelit menjëherë para arrestimit. Fotot e luksit ekstrem në apartamentet e Mindich – banjo të veshura me ar – ndezën tallje madje edhe nga Vladimir Putin.
Yermak u detyrua të largohej nga pozita e fuqishme pas presionit masiv publik dhe ndërkombëtar, pasi Zelensky përpiqej me ngulm ta mbronte. Presidenti madje u mundua të kufizonte kompetencat e agjencive anti-korrupsion për të penguar hetimet, duke shkaktuar zemërim popullor dhe kritika të forta nga BE-ja dhe SHBA-ja. Afërsisht 70 për qind e qytetarëve kërkonin shkarkimin e Yermakut, ndërsa popullariteti i Zelenskyt ra në nivelin më të ulët që prej fillimit të luftës.
Skandali ka pasoja serioze. Ai po përdoret nga propaganda ruse dhe nga krahët skeptikë në SHBA, sidomos në rrethin e Trumpit, për të kundërshtuar ndihmën për Kievin. Po ashtu, mund të ndikojë në marrëdhëniet me BE-në, që është duke përgatitur një paketë kredish prej 140 miliardë eurosh për Ukrainën. Pa këto fonde, vendi mund të mbijetojë financiarisht vetëm për gjashtë muaj – ndërkohë që rajone të tëra, përfshirë pjesë të Kievit, vuajnë nga ndërprerjet e energjisë deri në 20 orë në ditë.
Megjithatë, kjo krizë mund të jetë edhe një mundësi për Zelenskyn. Zgjedhja e një pasardhësi të ri për Yermakun, i papërlyer nga skandalet, mund të japë një sinjal të fortë: korrupsioni nuk tolerohet më. Zbulimi i aferës tregon gjithashtu se Ukraina ka ende institucione të pavarura – ndryshe nga Rusia, ku korrupsioni fshihet me dhunë.
“Korrupsioni nuk do të tolerohet”, deklaroi kryeministrja Yulia Svyrydenko. “Çdo përgjigje do të jetë e shpejtë dhe e fuqishme.”
Në një periudhë kur Zelensky po tenton të arrijë një armëpushim dhe vendi po hyn në dimrin e katërt të luftës, kjo krizë është një provë e rëndë – por edhe një shans për ta rindërtuar besimin e publikut dhe të aleatëve ndaj Ukrainës.
