Vendimi i Gjykatës Supreme të nëntorit, që konstatoi shkelje ligjore nga ZRrE në nxjerrjen e mbi 1,300 bizneseve në tregun e hapur të energjisë, jo vetëm që nuk i qetësoi palët – përkundrazi i ndezi edhe më shumë tensionet.
Supremja shfuqizoi dy nene të vendimit të ZRrE-së dhe kritikoi ashpër pasigurinë ligjore dhe ekonomike që u krijua te konsumatorët. Por interpretimi i këtij vendimi u bë mollë sherri mes ZRrE-së dhe Odës Ekonomike të Kosovës.
Oda: Tregu i hapur duhet anuluar. ZRrE: Vazhdojmë normalisht
Oda Ekonomike e Kosovës u shpreh se vendimi i Supremes nënkupton anulim të plotë të tregut të hapur energjetik. ZRrE, ndërkohë, këmbënguli se tregu mbetet funksional dhe se vetëm disa nene do të “rregullohen”.
Ky interpretim i fundit u cilësua nga Oda si i papranueshëm – aq sa institucionit rregullator tashmë i është bërë kallëzim penal.
Kryetari i OEK-ut, Lulzim Rafuna, u shpreh për RTV21 se ZRrE-së i janë dhënë pesë ditë kohë për të reflektuar, por pa rezultat:
“Bizneset janë dëmtu me apo pa vetëdije të ZRrE-së. Ne nuk jemi fajtor që nuk është përgatit tregu, nuk jemi fajtor që s’ka konkurrencë, nuk jemi fajtor për ndikimin e qeverisë te ZRrE. Vendimi ka qenë i dhunshëm dhe bizneset janë nxjerrë në mënyrë të dhunshme në tregun e lirë.”
Rafuna paralajmëron se procesi do të shkojë deri në fund dhe bizneset – sipas tij – do të kompensohen.
ZRrE hesht për kallëzimin penal
ZRrE deri tani nuk ka dhënë asnjë qëndrim të ri për hapat pasues, duke e lënë të hapur dilemen se si do të implementohet vendimi i Supremes – dhe a do të ketë anulim apo vetëm “ndryshim nenesh”.
Bizneset: faturat na rrënuan, konkurrenca nga importi na goditi dyfish
Efektet negative të tregut të hapur tashmë po raportohen në vend. Një prej të prekurve, Nehat Geci, pronar i fabrikës së tjegullave, thotë se faturat e energjisë janë rritur deri në nivel të papërballueshëm.
“Dëmet janë të jashtëzakonshme. Ne nuk mund t’i rrisim çmimet sepse kemi konkurrencë të lartë nga importi, sidomos nga Serbia. Tani jemi të dëmtuar në dy anë.”
Ekspertët e ekonomisë e kanë cilësuar këtë vendim si goditjen më të rëndë ndaj biznesit vendor që nga paslufta, duke bërë prodhimet e Kosovës të pakonkurueshme në raport me importin.
Rafuna: ZRrE po e dëmton shtetin, jo vetëm bizneset
Kreu i Odës paralajmëron se pasojat financiare do të bien edhe mbi buxhetin e Kosovës:
“Bizneset do t’i padisin ZRrE-në dhe dëmshpërblimet do të bien mbi buxhetin e shtetit, sepse ZRrE nuk ka buxhet të vetin. Situata është aq e pështjelluar sa që nuk e di si do të dalin prej saj. Shpresojmë në një bord të ri.”
Një krizë institucionale që rrezikon të thellohet
Ndërsa vendimi i Supremes mbetet i qartë për shkeljet, mënyra se si ZRrE do ta implementojë atë – dhe nëse tregu i hapur do të vazhdojë apo jo – është ende e paqartë.
Bizneset, ndërkohë, po vazhdojnë të paguajnë faturën e një reforme të cilën shumë prej tyre e quajnë “të nxituar”, “të dhunshme” dhe “jashtë realitetit ekonomik të vendit”.
