Bashkimi Evropian po hyn në një nga javët më përcaktuese të viteve të fundit, teksa përpiqet të shmangë një marrëveshje paqeje që do ta linte Ukrainën të nënshtruar dhe të shpëtojë kredinë prej 210 miliardë eurosh, jetike për mbijetesën ekonomike të Kievit.
Zelenskyy, liderët evropianë dhe delegacioni amerikan në Berlin – përpjekja e fundit për ndikim
Të hënën, kancelari gjerman Friedrich Merz pret në Berlin Presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy, përfaqësuesit amerikanë – përfshirë të dërguarin Steve Witkoff dhe Jared Kushner – si edhe liderë kyç evropianë si Keir Starmer dhe, potencialisht, Emmanuel Macron. Ky takim shihet si përpjekja e fundit e Evropës për të ndikuar në versionin final të marrëveshjes së paqes që po udhëhiqet nga Shtetet e Bashkuara.
Një version paraprak i planit amerikan prej 28 pikash, i hartuar nga Witkoff dhe – sipas raporteve – me konsultime nga Kremlini, ka shkaktuar zemërim në Kiev dhe kryeqendrat evropiane. Ukraina, bashkë me disa vende të BE-së, ka përgatitur një kundër-propozim prej 20 pikash, i cili tashmë është dërguar në Uashington.
Trump rrit presionin: “Evropianët flasin, por nuk prodhojnë”
Presidenti amerikan Donald Trump ka goditur fort udhëheqësit evropianë, duke i quajtur “të dobët”, ndërsa ka bërë të qartë se ai pret lëshime territoriale nga Ukraina dhe një marrëveshje të shpejtë.
Kryediplomati i NATO-s, Mark Rutte, i ka paralajmëruar liderët e BE-së se Rusia po e teston durimin e Perëndimit:
“Ne jemi objektivi i radhës. Lufta është kthyer në Evropë.”
Atmosfera është e rëndë. Në korridoret e Brukselit flitet hapur se këto ditë janë “ekzistenciale” për BE-në.
Zelenskyy ofron kompromisin më të madh: Heqja dorë nga NATO
Në një deklaratë që ka tronditur skenën ndërkombëtare, Zelenskyy tha gjatë fundjavës se Ukraina është e gatshme të heqë dorë nga synimi për t’u bërë anëtare e NATO-s, nëse SHBA-ja, BE-ja, Kanadaja dhe Japonia ofrojnë garanci të forta sigurie të krahasueshme me Nenin 5 të NATO-s.
Sipas tij, një paketë garancish të detyrueshme ligjërisht është mënyra e vetme për të parandaluar një pushtim të ri rus.
Çështja e territorit – pika më e nxehtë
Amerikanët kanë shtyrë drejt lëshimeve territoriale. BE-ja ka kundërshtuar fort. Ukraina, sipas një zyrtari francez, ka refuzuar kategorikisht idenë e një “zone të lirë ekonomike” të demilitarizuar ku do të operonin bizneset amerikane – propozim i avancuar fillimisht nga ekipi i Witkoff.
Brukseli konsideron se nuk mund të fillojë biseda për territor pa garanci paraprake sigurie për Kievin.
Kriza e brendshme në BE: Kredia 210 miliardëshe në rrezik
Në të njëjtën kohë, BE-ja po lufton të qetësojë kundërshtimet në rritje kundër planit për të përdorur fitimet e aseteve të ngrira ruse në Euroclear, me vlerë 185 miliardë euro, për ta financuar kredinë e madhe për Ukrainën.
Belgjika dhe disa shtete të tjera po kundërshtojnë, duke krijuar një krizë të brendshme që rrezikon të shpërbëjë përpjekjen kolektive të BE-së.
Një zyrtar i BE-së paralajmëroi:
“Një përçarje e re do të ishte sinjal katastrofik për Ukrainën – dhe për Evropën.”
Ditët e ardhshme vendosin fatin e luftës dhe të Evropës
Të martën, ministrat e BE-së do të vazhdojnë bisedimet në Bruksel. Të mërkurën, vendet e krahut lindor të BE-së – Polonia dhe shtetet baltike – mblidhen në Helsinki për të rritur presionin mbi kolegët e tyre.
Të enjten, në Bruksel, 27 udhëheqësit marrin vendimin final.
Rezultati i këtyre ditëve mund të përcaktojë:
– fatin e marrëveshjes së paqes,
– financimin jetik të Ukrainës,
– kohezionin e BE-së,
– balancën e fuqisë mes SHBA-së dhe Evropës,
– të ardhmen e sigurisë evropiane për dekadat e ardhshme.
