Pas një maratone negociatash që zgjati 16 orë në Bruksel, Bashkimi Evropian ka siguruar më në fund financimin për Ukrainën — por jo sipas skenarit që dëshironin Berlini dhe Komisioni Evropian. Vendet anëtare nuk arritën konsensus për përdorimin e aseteve shtetërore të ngrira ruse, duke i dhënë një goditje të fortë kancelarit gjerman Friedrich Merz dhe presidentes së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.
Në vend të kësaj, liderët evropianë u detyruan të aktivizonin një plan rezervë emergjent: marrjen e një borxhi të përbashkët prej 90 miliardë eurosh për t’i dhënë Ukrainës një kredi dyvjeçare, e garantuar nga buxheti i përbashkët i BE-së. Tre shtete — Hungaria, Sllovakia dhe Republika Çeke — refuzuan të marrin pjesë, duke thelluar çarjet në unitetin evropian.
“Pas sot, mbështetja jonë për Ukrainën është e garantuar,” deklaroi kryeministrja daneze Mette Frederiksen në orën 03:00 të mëngjesit, në mbyllje të samitit. Marrëveshja i jep Kievit një frymëmarrje jetike, në një moment kritik për ekonominë e shkatërruar nga lufta, teksa konflikti me Rusinë hyn në vitin e katërt dhe rreziku i një krize financiare po afrohet.
Megjithatë, kjo nuk ishte zgjidhja e preferuar e Gjermanisë dhe Komisionit. Për javë të tëra, Berlini dhe Brukseli kishin ushtruar presion për përdorimin e deri në 210 miliardë eurove asete shtetërore ruse të ngrira. Ky plan u bllokua sërish nga Belgjika.
“Disa duan ta ndëshkojnë Putinin duke ia marrë paratë,” tha kryeministri belg Bart De Wever. “Por politika nuk është punë emocionale. Racionaliteti ka mbizotëruar.” Ai rikujtoi se kishte frenuar të njëjtën skemë edhe në samitin e tetorit.
Në fund, liderët ranë dakord për kredinë 90 miliardë euro, një opsion i përkrahur nga vendet jugore të BE-së, por i kundërshtuar tradicionalisht nga Gjermania dhe aleatët e saj veriorë, të cilët druhen nga borxhi i përbashkët. Urgjenca e situatës në Ukrainë dhe nevoja për të treguar unitet politik, ndërsa Donald Trump lëkundet dhe Vladimir Putin flet për “fitore”, i shtyu vendet drejt kompromisit.
Si lëshim ndaj Berlinit, marrëveshja lë hapur mundësinë që në të ardhmen asetet ruse të përdoren për shlyerjen e kredisë — një çështje që mbetet për t’u zgjidhur më vonë.
Taktikat e De Wever
Kundërshtimi i Belgjikës lidhet drejtpërdrejt me faktin se shumica e aseteve ruse të ngrira në Evropë mbahen nga Euroclear, kompani e regjistruar pikërisht në Belgjikë. De Wever kërkoi garanci financiare të pakufizuara për vendin e tij, në rast se Rusia do të hakmerrej duke tërhequr fondet.
Kjo kërkesë u cilësua nga disa shtete si një “çek i bardhë” dhe u refuzua. Taktikat bllokuese të De Wever e izoluan atë politikisht në Këshillin Evropian, deri në atë pikë sa u hodh ideja ekstreme e mbivotimit të Belgjikës — por pa u realizuar.
Ndërkohë që Komisioni përpiqej të shpëtonte planin e aseteve ruse, një grup vendesh i udhëhequr nga Belgjika dhe Italia punonte në heshtje për ringjalljen e Planit B: borxhin e përbashkët të BE-së.
“Ishte zgjidhja më realiste dhe më praktike,” deklaroi presidenti francez Emmanuel Macron.
Mercosur dhe buxheti i ardhshëm i BE-së
Kriza e financimit të Ukrainës u ndërthur ngushtë me dy çështje të tjera të nxehta: marrëveshjen tregtare Mercosur dhe buxhetin e ardhshëm të BE-së.
“Ka një mbivendosje mes këtyre tre temave,” tha një diplomat evropian.
Kancelari Merz, nën presion të fortë politik në Gjermani nga Alternativa për Gjermaninë (AfD), nuk mund të kthehej në Berlin pa rezultate. Ai mbështet si planin e aseteve ruse ashtu edhe marrëveshjen Mercosur me Amerikën e Jugut, e cila pritej të nënshkruhej këtë javë pas dekadash negociatash.
Por kryeministrja italiane Giorgia Meloni, e njohur në Bruksel për pragmatizmin e saj, i vuri fre të dyja. Ajo siguroi shtyrjen e marrëveshjes Mercosur deri në janar dhe, në bashkëpunim me De Wever, kontribuoi në çmontimin gradual të planit për asetet ruse.
“Logjika e shëndoshë ka mbizotëruar,” tha Meloni.
Në fund të ditës — ose më saktë, të natës — BE-ja doli me një marrëveshje. Jo perfekte, jo heroike, por funksionale. Në politikë, ndonjëherë mbijetesa fiton ndaj ambicies. Dhe këtë herë, Ukraina nuk mbeti duarbosh.
