Viti 2026 po shihet si një moment vendimtar për rendin global, me tensione të hapura gjeopolitike, luftëra të zgjatura, kriza politike dhe një revolucion teknologjik që po ndryshon balancat e fuqisë. Sipas analistit të politikës së jashtme të CNN, Brett McGurk, shtatë zhvillime kryesore pritet të formësojnë vitin e ardhshëm.
1. Përshkallëzimi SHBA–Venezuelë
Administrata Trump ka rritur ndjeshëm praninë ushtarake në Karaibe dhe ka shpallur bllokadë ndaj dërgesave të paligjshme të naftës nga Venezuela. Qëllimi shihet si presion për ndryshim regjimi ndaj Nicolas Maduros. Viti 2026 do të tregojë nëse kjo strategji do të ketë efekt real apo do të ekspozojë kufijtë e doktrinës së re amerikane për hegjemoni rajonale.
2. Ukraina hyn në vitin e pestë të luftës
Lufta me Rusinë hyn në fazën e saj më të gjatë pa shenja zgjidhjeje. Ndërsa Moska vazhdon ofensivën me kosto të larta njerëzore, Ukraina mbështetet te ndihma perëndimore. Pika kyçe nuk është vetëm fronti, por Uashingtoni: nëse Trump do të vazhdojë angazhimin apo do të tërhiqet nga përpjekjet për paqe.
3. Tajvani në qendër të rivalitetit SHBA–Kinë
Kina po përgatitet hapur për një skenar ushtarak ndaj Tajvanit deri në vitin 2027. Ndërkohë, SHBA ka miratuar paketa rekord armësh për ishullin. Takimi i pritshëm Trump–Xi Jinping në 2026 pritet të tregojë nëse Tajvani mbetet prioritet strategjik amerikan apo kartë negociuese tregtare.
4. Zgjedhjet vendimtare në Izrael
Izraeli hyn në zgjedhje deri në tetor 2026 me një skenë politike të polarizuar. Edhe pse ka arritur fitore ushtarake, vendi ka dështuar t’i kthejë ato në stabilitet politik dhe diplomatik. Rezultati i zgjedhjeve do të përcaktojë nëse Izraeli mund të ecë drejt marrëveshjeve të reja rajonale apo do të mbetet në bllokim të brendshëm.
5. Irani në prag ndryshimi apo destabilizimi
Irani po përballet me dobësim të thellë ekonomik, ushtarak dhe politik. Me udhëheqësin suprem Ali Khamenei në gjendje të rënduar shëndetësore dhe pa një pasardhës të qartë, viti 2026 mund të sjellë trazira të brendshme, përshkallëzim rajonal ose rikthim të terrorizmit si mjet presioni.
6. Rikthimi i terrorizmit global
Pas një rënieje të ndjeshme në vitet e fundit, sulmet terroriste po rishfaqen. Aktiviteti i Shtetit Islamik dhe rrjeteve të tjera ekstremiste është rritur, me incidente serioze në SHBA, Australi dhe Lindjen e Mesme. Ekspertët paralajmërojnë se pa koordinim të fortë ndërkombëtar, kërcënimi do të intensifikohet.
7. Revolucioni i Inteligjencës Artificiale
Inteligjenca Artificiale është shndërruar në fushë rivaliteti strategjik mes SHBA-së dhe Kinës. Përparimet e shpejta teknologjike, mungesa e energjisë për qendrat e të dhënave dhe debatet politike po krijojnë tensione të reja. Në 2026, IA pritet të ndikojë drejtpërdrejt jo vetëm ekonominë, por edhe sigurinë dhe politikën globale.
Sipas McGurk, viti 2026 nuk do të jetë vazhdim i zakonshëm i trendeve aktuale, por një vit vendimesh të mëdha, ku disa nga këto pika kthese mund të ndryshojnë rrjedhën e rendit botëror për dekada.
