Presidenti amerikan Donald Trump dhe homologu i tij ukrainas Volodymyr Zelenskyy pritet të takohen të dielën në Florida, në një moment vendimtar për përpjekjet diplomatike që synojnë përfundimin e luftës në Ukrainë.
Takimi vjen pas javësh bisedimesh intensive mes Kievit dhe Uashingtonit, teksa të dy liderët kanë sinjalizuar se mund të arrihet një përparim real para përfundimit të vitit 2025. Zelenskyy ka deklaruar se plani i paqes me 20 pika është 90 për qind i përfunduar, ndërsa Trump ka thënë se ekziston një “shans i mirë” për të arritur një marrëveshje.
“Shumë gjëra mund të vendosen para Vitit të Ri”, ka thënë Zelenskyy, duke shtuar se disa çështje kyçe mund të diskutohen vetëm në nivelin e udhëheqësve shtetërorë.
Çfarë pritet të diskutohet në Florida?
Sipas presidentit ukrainas, ekipet negociuese kanë përgatitur disa drafte fillestare dokumentesh, të cilat do të shqyrtohen gjatë takimit. Diskutimet do të fokusohen kryesisht në:
-
Garancitë e sigurisë për Ukrainën, për të parandaluar agresione të reja ruse;
-
Bashkëpunimin ekonomik dypalësh Ukrainë–SHBA;
-
Çështjet territoriale, veçanërisht në rajonet lindore të Ukrainës;
-
Menaxhimin e termocentralit bërthamor Zaporizhzhia, më i madhi në Evropë.
Zelenskyy ka theksuar se marrëveshja për garancitë e sigurisë mes Ukrainës dhe SHBA-së është “pothuajse gati” dhe se është i gatshëm ta inicializojë atë, varësisht nga formati i takimit.
Territoret – pika më e ndjeshme e negociatave
Kontrolli territorial mbetet çështja më e ndërlikuar. Rusia vazhdon të kërkojë që Ukraina të heqë dorë nga pjesët e mbetura të Donbasit që nuk janë pushtuar, një kërkesë që Kievi e ka refuzuar kategorikisht.
Si kompromis, Uashingtoni ka propozuar krijimin e zonave të lira ekonomike, ndërsa Ukraina kërkon demilitarizim dhe prani ndërkombëtare për garantimin e sigurisë. Çdo vendim përfundimtar mbi territorin, sipas Zelenskyyt, do të duhet të kalojë përmes një procesi demokratik, përfshirë edhe mundësinë e referendumit – por vetëm pasi të sigurohen garanci të forta sigurie.
Takim nën hijen e sulmeve
Takimi në Florida zhvillohet në një klimë të tensionuar sigurie. Vetëm pak orë para deklaratave të fundit, Rusia ndërmori një sulm masiv me raketa dhe dronë ndaj Kievit, duke shkaktuar viktima dhe dëme të mëdha infrastrukturore.
“Sot, Rusia tregoi se si reagon ndaj negociatave paqësore”, ka thënë Zelenskyy, duke theksuar se garancitë e sigurisë janë parakusht për çdo hap të mëtejshëm.
Nga ana e tij, Trump ka deklaruar për mediat amerikane se beson që edhe Moska “dëshiron të arrijë një marrëveshje”, por ka pranuar se procesi mbetet i brishtë.
Takimi i së dielës në Mar-a-Lago pritet të jetë një moment kyç, që mund të përcaktojë nëse viti 2025 do të mbyllet me një rrugë reale drejt paqes apo me vazhdimin e një konflikti të përgjakshëm në zemër të Evropës.
