Udhëheqësit botërorë po mblidhen në Nju Jork për Javën e Nivelit të Lartë të Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara (UNGA), e cila do të hapet të martën dhe do të zgjasë deri më 27 shtator.
Në fokus të debatit këtë vit janë çështjet kryesore ndërkombëtare: shtetësia palestineze, sanksionet ndaj Iranit, reforma e OKB-së, konflikti në Ukrainë, objektivat klimatike dhe krizat humanitare.
Palestina në qendër të vëmendjes
Njohja e shtetësisë palestineze pritet të jetë një nga temat më të diskutueshme. Përfaqësuesit palestinezë do të marrin pjesë kryesisht përmes lidhjes video, pasi Departamenti Amerikan i Shtetit refuzoi vizat zyrtarëve të Autoritetit Palestinez, përfshirë Presidentin Mahmoud Abbas.
Shumë vende evropiane, përfshirë Francën, Belgjikën, Maltën, Australinë, Kanadanë dhe Portugalinë, kanë njoftuar njohjen e plotë të shtetit palestinez, duke sfiduar kundërshtimet nga SHBA-të dhe Izraeli. Ky veprim pritet të sjellë reagime të ashpra nga kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu, i cili do të marrë pjesë në Asamblenë e Përgjithshme të premten.
Ukraina dhe Rusia
Konflikti në Ukrainë mbetet në axhendë, ndërsa Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy do të mbajë fjalimin e tij të mërkurën, ndërsa pushtimi rus po i afrohet katër viteve. Nga ana tjetër, Ministri i Jashtëm rus Sergey Lavrov do të përfaqësojë Rusinë në Asamble, duke zëvendësuar Presidentin Vladimir Putin.
Sanksionet ndaj Iranit dhe diplomacia bërthamore
Asambleja pritet të trajtojë gjithashtu sanksionet e reja ndaj Iranit dhe procesin e negociatave bërthamore, i cili do të skadojë pas 30 ditësh sipas iniciativës së Gjermanisë, Francës dhe Mbretërisë së Bashkuar (E3). Vendet evropiane kërkojnë rivendosjen e inspektorëve bërthamorë të OKB-së për të monitoruar rezervat e uraniumit të pasuruar në Teheran.
Objektivat klimatike dhe Marrëveshja e Parisit
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, António Guterres, pritet të mbledhë nënshkruesit e Marrëveshjes së Parisit për të përditësuar Kontributin Kombëtar të Përcaktuar (NDC). Marrëveshja, e miratuar në vitin 2015, synon të mbajë ngrohjen globale nën 2ºC mbi nivelet para-industriale dhe kërkon përditësime pesëvjeçare të planeve kombëtare për zvogëlimin e emetimeve të karbonit.
Reforma e OKB-së: Iniciativa OKB80
Një tjetër pikë e rëndësishme është reforma e organizatës, e njohur si iniciativa OKB80. Reforma synon të rrisë efikasitetin dhe aftësinë operacionale të OKB-së në një kontekst të burimeve të kufizuara financiare. Buxheti i OKB-së për vitin fiskal 2026 pritet të përballojë shkurtime rreth 15% në fonde dhe 19% në staf, si pasojë e mungesës së kontributeve nga disa shtete anëtare, përfshirë SHBA-të.
Sekretari Guterres ka nënvizuar se reforma do ta bëjë OKB-në më të shkathët dhe më të aftë për t’iu përgjigjur sfidave globale. Asambleja e Përgjithshme është mjedisi kryesor ku udhëheqësit botërorë do të diskutojnë për zbatimin e saj.
