Bashkimi Evropian, Spanja, Britania e Madhe dhe Gjibraltari kanë arritur një marrëveshje politike historike që garanton lëvizjen e lirë të njerëzve dhe mallrave midis Spanjës dhe Gjibraltarit – territorit nën sovranitetin britanik që ndodhet në jug të Gadishullit Iberik.
Në takimin e mbajtur në Bruksel, Komisioneri Evropian për Tregtinë, Maroš Šefčovič, Ministri i Jashtëm i Spanjës, José Manuel Albares, Sekretari i Jashtëm britanik, David Lammy, dhe Kryeministri i Gjibraltarit, Fabian Picardo, u dakorduan mbi aspektet thelbësore të marrëveshjes së ardhshme, e cila do të vendosë rregullat e reja të qarkullimit pas daljes së Britanisë nga BE-ja në vitin 2020.
“Qëllimi kryesor i kësaj marrëveshjeje është garantimi i prosperitetit për të gjithë rajonin, përmes eliminimit të barrierave fizike dhe kontrolleve për njerëzit dhe mallrat që kalojnë midis Spanjës dhe Gjibraltarit”, thuhet në deklaratën e përbashkët të nënshkruar nga përfaqësuesit e lartë.
Kontrolli kufitar zhduket – aeroporti dhe porti mbeten nën mbikëqyrje
Me këtë marrëveshje, kontrollet kufitare në pikën midis Gjibraltarit dhe qytetit spanjoll La Línea de la Concepción do të hiqen, duke lehtësuar lëvizjen për rreth 15 mijë njerëz që kalojnë kufirin çdo ditë. Megjithatë, kontrolle do të vazhdojnë në aeroportin dhe portin e Gjibraltarit, të cilat do të menaxhohen nga autoritetet përkatëse.
Marrëveshja gjithashtu përcakton parimet e bashkimit doganor midis BE-së dhe Gjibraltarit për sa i përket qarkullimit të lirë të mallrave.
Një marrëveshje me rëndësi strategjike
Zyrtarët evropianë dhe britanikë e kanë përshkruar marrëveshjen si një hap historik drejt stabilitetit dhe bashkëpunimit afatgjatë në rajon.
“Së bashku me qeverinë e Gjibraltarit kemi arritur një marrëveshje që mbron sovranitetin britanik, mbështet ekonominë lokale dhe krijon parashikueshmëri për bizneset në afatgjatë”, deklaroi David Lammy, duke e cilësuar si një fitore për të gjitha palët.
Nga ana tjetër, Kryeministri i Gjibraltarit, Fabian Picardo, theksoi nevojën për të parë përpara:
“Marrëveshja është arritur – tani duhet të finalizojmë tekstin dhe të nënshkruajmë marrëveshjen përfundimtare”, tha ai, duke bërë të ditur se hapi i radhës është hartimi i dokumentit ligjor dhe procesi i ratifikimit në secilin shtet.
Një rajon me peshë strategjike
Gjibraltari ka qenë nën sovranitetin britanik që nga viti 1713, por ka qenë objekt pretendimi i vazhdueshëm nga Spanja. Pozita e tij strategjike, në pikën ku takohen Oqeani Atlantik dhe Deti Mesdhe, e bën atë të rëndësishëm jo vetëm për ekonominë, por edhe për sigurinë gjeopolitike.
Kjo marrëveshje ndjek marrëveshjen kornizë të arritur në fund të vitit 2020 pas daljes së Britanisë nga BE-ja (Brexit) dhe shënon fazën përfundimtare të negociatave për një traktat përfundimtar që do të përcaktojë statusin e Gjibraltarit në epokën post-Brexit.
