Udhëheqësit e 27 vendeve të Bashkimit Evropian janë mbledhur në Bruksel për një samit vendimtar që pritet të përcaktojë jo vetëm të ardhmen e mbështetjes për Ukrainën, por edhe arkitekturën e sigurisë së kontinentit evropian. Në qendër të diskutimeve është mënyra se si BE-ja do të sigurojë të paktën 90 miliardë euro për të mbuluar nevojat financiare dhe ushtarake të Ukrainës për vitet 2026 dhe 2027, në një moment kur Shtetet e Bashkuara po shtyjnë për një marrëveshje të shpejtë mes Kievit dhe Moskës.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, theksoi se vendimi nuk ka të bëjë vetëm me shifra, por me aftësinë e Ukrainës për të siguruar një paqe të drejtë, të qëndrueshme dhe të qëndrueshme në kohë, e cila në fund mbron edhe vetë Evropën. Sipas saj, ky është një test për unitetin dhe peshën reale politike të BE-së në skenën ndërkombëtare.
Në tryezë ndodhen dy opsione kryesore. I pari parashikon përdorimin e aseteve të ngrira të Bankës Qendrore Ruse për të krijuar një kredi dëmshpërblimi me interes zero për Ukrainën, e cila do të shlyhej vetëm pasi Rusia të paguajë dëmet e luftës – një skenar që konsiderohet pak i mundshëm. Opsioni i dytë është huamarrja e përbashkët në tregjet financiare, sipas modelit të përdorur gjatë pandemisë COVID-19.
Ndërsa borxhi i përbashkët kërkon unanimitet dhe është praktikisht i bllokuar nga kundërshtimi i Hungarisë, kredia e dëmshpërblimit mund të miratohet me shumicë të kualifikuar. Kjo e ka vendosur Belgjikën në qendër të vëmendjes, pasi ajo mban rreth 185 miliardë euro asete ruse përmes Euroclear. Kryeministri belg Bart De Wever ka shprehur kundërshtim të fortë, duke e cilësuar planin si të rrezikshëm dhe të mbushur me pasoja të paparashikueshme, sidomos nga frika e hakmarrjes ruse.
Shqetësimeve të Belgjikës u janë bashkuar edhe rezerva nga Italia, Bullgaria, Malta dhe Republika Çeke, ndërsa vetë Euroclear ka paralajmëruar për rreziqe ligjore dhe financiare. Belgjika kërkon garanci të pakufizuara për të mbuluar çdo pasojë, ndërsa shtetet e tjera anëtare kërkojnë që rreziku të kufizohet në një shifër të caktuar.
Presidenti i Këshillit Evropian, António Costa, është përpjekur të ulë tensionet, duke theksuar se ky nuk është një përplasje mes Evropës dhe Belgjikës, por një përpjekje e përbashkët për të gjetur një zgjidhje të qëndrueshme. Nëse Belgjika bindet, kredia e dëmshpërblimit mund të marrë dritën jeshile. Në të kundërt, udhëheqësit do të detyrohen të rikthehen te borxhi i përbashkët, nën hijen e vetos hungareze.
Nëse asnjë nga opsionet nuk funksionon, Komisioni Evropian do të duhet të hartojë një zgjidhje të përkohshme për të shmangur ndërprerjen e ndihmës për Ukrainën. Një zyrtar i BE-së paralajmëroi se takimi mund të zgjasë përtej së enjtes, madje edhe deri të premten, pasi koha po shteron dhe Kievi ka nevojë për fonde të reja që në muajin prill. Me Uashingtonin dhe Moskën që ndjekin nga afër zhvillimet në Bruksel, udhëheqësit evropianë pranojnë se një tjetër dështim nuk është më një opsion.
