Një takim i mundshëm mes ish-presidentit amerikan Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin, i parashikuar të zhvillohet në Budapest brenda dy javësh, ka ndezur debat në Bashkimin Evropian.
Ndërsa Komisioni Evropian e mirëpret me kujdes çdo përpjekje drejt një paqeje të drejtë në Ukrainë, partitë politike dhe ekspertët evropianë janë thellësisht të ndarë në mendime për ndikimin që mund të ketë ky takim në unitetin e BE-së.
Zëdhënësi i Komisionit, Olof Gill, deklaroi se “çdo takim që çon përpara paqen e drejtë dhe të qëndrueshme në Ukrainë është i mirëpritur”, duke shtuar se BE mbetet e përkushtuar për të mbështetur Ukrainën dhe për të dobësuar Rusinë.
“Është vonuar shumë që Rusia të ndalojë agresionin e saj të paligjshëm kundër Ukrainës. Nga ana jonë, po bëjmë gjithçka për të ndihmuar Kievin dhe për të kufizuar kapacitetet ushtarake të Moskës”, theksoi ai.
Orbán: “Hungaria, ishulli i paqes në Evropë”
Kryeministri hungarez Viktor Orbán, i njohur për marrëdhëniet e tij të ngushta me Trumpin dhe Putinin, e cilësoi zgjedhjen e Budapestit si “një fitore diplomatike për paqen”.
Në një postim në platformën X, ai shkroi:
“Hungaria është ishulli i paqes. Ne jemi vendi i vetëm në Evropë ku një samit i tillë mund të mbahet.”
Vizita e ministrit të Jashtëm gjerman Johann Vandeful në Ankara sot (17 tetor) përmendet si pjesë e diskutimeve për çështjet e sigurisë dhe ndikimin e mundshëm të samitit në strategjinë e NATO-s në rajon.
Skepticizëm në Bruksel
Megjithëse Komisioni Evropian ruajti një ton diplomatik, në Bruksel mbizotëron skepticizmi.
Partitë kryesore në Parlamentin Evropian — përfshirë Partinë Popullore Evropiane (EPP), Renew Europe dhe Socialistët e Demokratët (S&D) — shprehën dyshime për qëllimet e samitit, duke theksuar se interesat e Ukrainës duhet të jenë prioritet absolut.
Përfaqësues të Të Gjelbërve dhe të Majtës shkuan edhe më tej, duke kërkuar arrestimin e Putinit në tokë evropiane për krime lufte.
Në anën tjetër, grupet e ekstremit të djathtë si Evropa e Kombeve Sovrane dhe Patriotët për Evropën e përshëndetën iniciativën, duke e cilësuar Budapestin si “një simbol të dialogut përballë logjikës së luftës”.
“Paqja ndërtohet përmes dialogut, jo përmes sanksioneve,” deklaroi zëdhënësja e Patriotëve, Ágnes Karándi.
Ekspertët: “Trump po teston unitetin e BE-së”
Sipas Dániel Hegedus, drejtor rajonal i Fondit Gjerman Marshall të SHBA-së, takimi i mundshëm në Budapest përbën një sfidë të qëllimshme ndaj unitetit të BE-së.
“Duke i dhënë Orbánit këtë rol, administrata amerikane po i jep legjitimitet një qeverie që prej kohësh ka minuar politikën e përbashkët të jashtme të BE-së. Është një dhuratë simbolike që forcon pozicionin e tij si përjashtim brenda Unionit”, theksoi ai.
Në të njëjtën linjë, Alberto Alemanno, profesor në HEC Paris, paralajmëroi se Orbán po vepron si “kalë Troje” brenda BE-së.
“Ky takim mund t’i japë Orbánit autoritetin për të folur në emër të BE-së, ndërsa qëndrimet e tij janë në kundërshtim me Unionin. Kjo do të krijojë një pamje të rreme të unitetit evropian,” tha ai.
Orbán vazhdon të sfidojë BE-në
Kjo nuk është hera e parë që kryeministri hungarez vepron në mënyrë të pavarur.
Gjatë presidencës hungareze të Këshillit të BE-së, ai ndërmori një “mision paqeje” në Ukrainë dhe Rusi pa u koordinuar me Brukselin.
Ndërkohë, në samitin e Komunitetit Politik Evropian në Kopenhagen këtë muaj, Orbán refuzoi ndryshimet në rregullat e zgjerimit të BE-së që do të lehtësonin pranimin e Ukrainës.
Megjithëse ende nuk ka një datë të konfirmuar zyrtarisht për takimin Trump–Putin, Budapesti po pozicionohet si një qendër e re diplomatike, ndërsa BE përpiqet të ruajë unitetin e saj politik dhe moral në mbështetje të Ukrainës.
