Bashkimi Evropian po përgatitet për një përballje të re tregtare me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, pas rikthimit të tarifave të larta doganore të aplikuara nga administrata Trump. Ndërsa përpjekjet për një marrëveshje të re mbeten pezull, Brukseli ka në dorë një armë të fortë — të ashtuquajturën “bazukë” tregtare, një instrument kundërmasash gjithëpërfshirës që nuk është përdorur kurrë më parë.
Tarifat e reja nga SHBA: Një kthim në epokën Trump
Që prej marsit 2025, administrata amerikane ka riaktivizuar tarifat doganore prej 25% për makinat dhe pjesët e tyre nga BE, si dhe tarifat ndaj çelikut dhe aluminin evropian, që janë dyfishuar nga 25% në 50%. Nga 2 prilli, ka hyrë në fuqi edhe një regjim tarifor “reciprok”, me taksa fillestare prej 20%, të cilat u ulën përkohësisht në 10% pas një armëpushimi me Brukselin, por pritet të rriten në 30% më 1 gusht, në mungesë të një marrëveshjeje të re.
Kjo dritare tarifore e mbulon aktualisht 70% të eksporteve evropiane drejt SHBA-së — për një vlerë totale prej 380 miliardë eurosh.
Rreziku i përshkallëzimit: Tarifat mund të zgjerojnë fushën e goditjes
Sipas zyrtarëve të Komisionit Evropian, SHBA është duke kryer hetim mbi mallrat e sektorëve kritikë, përfshirë produkte farmaceutike, të aviacionit, drurin, bakrin dhe minerale të rralla. Nëse vendosen tarifa për këto kategori, 97% e eksporteve evropiane do të bien nën regjim penalizues, çka do të përshkallëzonte më tej krizën tregtare ndëratlantike.
Kundërmasat e BE-së: Goditje të targetuara ndaj shteteve pro-Trump
Brukseli, përballë presionit në rritje, ka pezulluar përkohësisht kundërmasat që parashikojnë tarifa prej 25% dhe 10% për produkte ikonike amerikane, përfshirë Harley Davidson, xhinset Levi’s, orizin, bajamet dhe farat e sojës.
Strategjia është e qartë: të goditen shtetet konservatore të SHBA-së, që përkrahin Trumpin politikisht. Në shënjestër janë soja nga Louisiana, druri nga Georgia dhe Virginia, mishi i viçit dhe shpendët nga Nebraska dhe Kansas, produkte për të cilat BE ka burime alternative.
Lista e re e BE-së: 72 miliardë euro mallra amerikane në shënjestër
Komisioni Evropian ka shpërndarë ndër shtetet anëtare një listë të dytë të zgjeruar të produkteve amerikane, me vlerë 72 miliardë euro, që do të goditen me tarifa nëse SHBA vazhdon me politikat tarifore të njëanshme. Kjo listë përfshin:
-
Avionë (përfshirë Boeing)
-
Komponentë dhe automjete të përfunduara
-
Produkte kimike dhe plastike
-
Pajisje elektronike dhe makineri
-
Ushqime të përpunuara, fruta të thata, peshk dhe akuakulturë
Disa artikuj, si bourbon-i dhe pijet alkoolike, janë hequr nga lista për të shmangur përshkallëzimin e konfliktit.
“Bazuka” tregtare: Arma që nuk është përdorur ende
I miratuar në dhjetor 2023, instrumenti antikërcënim i BE-së — i njohur si “bazuka” — përfshin një paketë të gjerë masash, përfshirë:
-
Vendosje tarifash të reja
-
Kufizime për kompanitë amerikane në shërbime dixhitale dhe financiare brenda BE-së
-
Ndalesa për investime të huaja direkte dhe pjesëmarrje në tenderët publikë
-
Kufizime mbi të drejtat e pronësisë intelektuale
Kjo “armë e fshehtë” e Brukselit është në pritje të një sinjali politik për përdorim, ndërsa tensionet me SHBA-në rriten.
Taksat dixhitale: BE-ja e tërheq përkohësisht propozimin
Taksa dixhitale (e njohur si web tax), që synonte të tatonte kompanitë teknologjike me të ardhura mbi 50 milionë euro, është hequr përkohësisht nga drafti i burimeve të reja buxhetore të BE-së. Drafti do të publikohet këtë të mërkurë, ndërsa në vend të saj pritet të përfshihet një tatim ndaj korporatave të mëdha që operojnë në BE, duke shmangur përplasjen e drejtpërdrejtë me SHBA-në në këtë front.
Përplasja tregtare BE–SHBA është në prag të shpërthimit. Me tarifa miliarda-eurosh në lojë dhe një arsen të gjerë masash hakmarrëse në dispozicion, Brukseli po përgatitet të reagojë fuqishëm nëse administrata Trump vijon me qasjen agresive. E ndërsa “bazuka” evropiane qëndron e fshehur, çdo vendim i ardhshëm mund të rikthejë një luftë të re tregtare ndëratlantike, me pasoja të mëdha për ekonominë globale.
