Strategjia e re e sigurisë kombëtare e Shteteve të Bashkuara, e publikuar më 4 dhjetor, ka shkaktuar një tronditje të thellë politike në Evropë dhe ka hapur një kapitull të ri tensioni mes Uashingtonit dhe Brukselit. Vetëm pak muaj pas rikthimit të Donald Trump në pushtet, marrëdhëniet transatlantike duken më të brishta se kurrë më parë.
Sipas analizës së Deutsche Welle (DW), dokumenti përfaqëson një shkëputje radikale nga qasja tradicionale amerikane ndaj Evropës. Kina nuk përshkruhet më si rivale sistemike, por vetëm si konkurrente ekonomike, ndërsa Rusia pranohet si një fuqi e madhe me potencial tregtar, sidomos në sektorin e lëndëve të para. Madje, Trump shprehet i gatshëm të ndërmjetësojë personalisht në konfliktet me presidentin rus Vladimir Putin.
Në mënyrë domethënëse, Koreja e Veriut nuk përmendet fare në strategji – një kontrast i fortë me mandatin e parë të Trump, kur Kim Jong-un konsiderohej armik kryesor i SHBA-së.
Por goditja më e fortë është e drejtuar ndaj Bashkimit Evropian. Paragrafët kushtuar BE-së përshkruajnë një union në rënie, të përballur me migrim masiv, censurë, shtypje të opozitës dhe norma të ulëta të lindshmërisë. Në thelb, strategjia e re e portretizon BE-në jo më si aleat, por si problem dhe madje si kundërshtar.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, reagoi duke hedhur poshtë akuzat amerikane dhe duke theksuar se Evropa ka të drejtën të hartojë ligjet e veta dhe të mbrojë mënyrën e saj të jetesës. “Në Evropë, njerëzit votojnë të lirë dhe jetojnë siç dëshirojnë – kjo është ajo që rrezikohet,” deklaroi ajo.
Donald Trump, nga ana e tij, e ka shprehur hapur mosbesimin ndaj BE-së, duke deklaruar se ajo “është themeluar për të shkatërruar SHBA-në”. Ai ka kritikuar suficitin tregtar evropian dhe ka kërcënuar me tarifa të reja, ndërsa njëkohësisht ka vënë në pikëpyetje angazhimin amerikan ndaj NATO-s.
Strategjia e re shkon edhe më tej, duke akuzuar BE-në për censurë të lirisë së shprehjes dhe duke sinjalizuar mbështetje për partitë e djathta dhe të ekstremit të djathtë në Evropë. Në këtë kontekst, zëvendëspresidenti amerikan JD Vance zgjodhi të takohej me drejtuesen e AfD-së gjermane, Alice Weidel, në vend të kancelarit gjerman gjatë Konferencës së Sigurisë në Mynih.
Sipas politologes Cathryn Clüver Ashbrook, po forcohet një rrjet i gjerë i partive të djathta evropiane të lidhura me lëvizjen MAGA, i mbështetur financiarisht dhe mediatikisht nga qarqe konservatore amerikane.
Analiza e DW-së përfundon se Evropa po përballet me një realitet të ri gjeopolitik: SHBA-të, dikur aleati kryesor dhe garantuesi i sigurisë, po shndërrohen gjithnjë e më shumë në një faktor destabilizues për projektin evropian.
