Analiza e përpunuar:
Në fillim ishte Viktor Orbán. Kryeministri hungarez e shpiku “armikun ideal” – miliarderin dhe filantropin George Soros – dhe e ktheu në simbolin e çdo të keqeje që, sipas tij, kërcënonte “kombin dhe traditën”. Tani kjo valë ka mbërritur fuqishëm në gjithë Europën Juglindore, nga Bullgaria e deri në Shqipëri.
Bullgaria: sulmi institucional ndaj Sorosit
Në Sofje, Parlamenti bullgar ka ngritur një komision ad-hoc për “hetimin e aktiviteteve të George dhe Alexander Soros”. Ky komision do të analizojë se cilat organizata dhe individë kanë përfituar nga Fondacionet e Shoqërisë së Hapur (OSF), pa pasoja ligjore (ende), por me synimin e qartë për stigmatizim politik.
Iniciatori është oligarku i fuqishëm Deljan Peevski, i njohur për lidhjet e tij me skandale të korrupsionit dhe me ndikim të madh në politikën bullgare, pavarësisht se është nën sanksione nga SHBA dhe Britania e Madhe. Në parlament, Peevski e shpalli hapur betejën:
“Ka ardhur koha të shkatërrohet bota e rreme e Sorosit dhe Sorosoidëve.”
Ky ligj nuk është veçse një version bullgar i ligjit rus për “agjentët e huaj”, që kufizon veprimtarinë e organizatave të pavarura.
Hungaria: djepi i narrativës anti-Soros
Modeli, sigurisht, vjen nga Hungaria e Viktor Orbánit. Që nga viti 2013, mediat pranë qeverisë publikojnë “listat e Sorosit”, ndërsa që nga kriza e migracionit më 2015, qeveria nisi fushatën e gjerë shtetërore “Stop Soros”, e cila përfshinte edhe nota të hapura antisemitizmi.
Miliarderi, me origjinë hebre-hungareze, u akuzua se donte të “shkatërronte Evropën përmes migrimit masiv”. Edhe pse Gjykata Evropiane i shpalli ligjet e Orbanit jokushtetuese, efekti propagandistik mbeti: “Soros” u bë sinonim i “armikut të brendshëm”.
Maqedonia e Veriut: nga “Operacioni Stop Soros” te Gruevski
Në vitin 2017, Maqedonia e atëhershme themeloi lëvizjen “Stop Operacionin Soros”, e afërt me VMRO-DPMNE-në e Nikola Gruevskit. Ish-kryeministri, i rrëzuar nga protesta masive kundër korrupsionit, i quajti kundërshtarët e tij “vegla të Sorosit”. Edhe sot, kjo narrativë përdoret për të delegjitimuar aktivistët dhe organizatat civile.
Polonia: “rrjeti Soros” si kërcënim kombëtar
Në Poloni, partia Ligj dhe Drejtësi (PiS) e përqafoi të njëjtin model mes viteve 2015–2023. Organizatat joqeveritare që merrnin fonde ndërkombëtare u etiketuan si “kriminale” dhe “të komanduar nga Sorosi dhe Rusia”.
Edhe presidenti aktual, Karol Navrocki, gjatë fushatës së 2025-ës akuzoi rivalët se “financohen nga Sorosi dhe fondacionet gjermane”, duke u shpallur vetë “mbrojtës i Polonisë”.
Serbia: Sorosi si “financues i revolucioneve të ngjyrave”
Në Serbi, presidenti Aleksandar Vuçiq dhe mediat proqeveritare e kanë bërë pjesë të përditshme të propagandës anti-opozitë akuzën se “Soros po financon protestat” kundër regjimit.
Gazeta “Informer” shpesh boton tituj të tillë si:
“Sekreti i Sorosit: Dora e përgjakur nga Shqipëria po destabilizon Ballkanin!”
Sllovakia: “ligji i transparencës” dhe narrativat anti-NGO
Kryeministri Robert Fico, që u rikthye në pushtet në 2023, miratoi në qershor 2025 një ligj që detyron OJQ-të të raportojnë çdo financim nga jashtë. Ai justifikon ligjin me logjikën se “sllovakët duhet të dinë çfarë këngë këndon secila organizatë”. Edhe këtu, “rrjeti Soros” është përdorur si shënjestër e retorikës nacionaliste.
Shqipëria: përjashtimi që e vërteton rregullin
Në Shqipëri, ndryshe nga vendet e tjera të rajonit, narrativa anti-Soros vjen nga opozita, jo nga qeveria. Partia Demokratike e ka përdorur shpesh si armë kundër kryeministrit Edi Rama, duke e quajtur “simbol të Sorosizmit në Ballkan”. Sipas opozitës, që nga viti 2013, Rama ka pasur “mbështetje të drejtpërdrejtë nga George dhe Alexander Soros” në reformat kushtetuese dhe gjyqësore – akuza që asnjëherë s’janë provuar.
Analiza: pse funksionon kjo narrativë?
Narrativa anti-Soros nuk ka të bëjë më me vetë filantropin – 95-vjeçarin tashmë ka kohë që nuk merret personalisht me Ballkanin. Ajo është kthyer në një mjet politik për të demonizuar kundërshtarët, për të dobësuar organizatat e pavarura dhe për të krijuar një armik të përbashkët imagjinar.
Në thelb, është një strategji e frikës dhe kontrollit: kushdo që flet për transparencë, drejtësi apo të drejta qytetare, etiketohen si “Sorosoidë”.
Në një rajon ku korrupsioni dhe autoritarizmi ende mbeten plagë të hapura, kjo retorikë shërben për të devijuar vëmendjen nga problemet reale. Dhe ndonëse filloi në Budapest, tani është rrënjosur thellë në politikën e Ballkanit — nga Sofja e deri në Beograd. Burimi. DW
