Përdorimi i parave të gatshme në Evropë po bie ndjeshëm, ndërsa pagesat dixhitale po marrin gjithnjë e më shumë terren. Megjithatë, më shumë se gjysma e të gjitha transaksioneve në eurozonë bëhen ende me kartëmonedha – një shenjë se paraja fizike vijon të ketë peshë të madhe në jetën e përditshme të qytetarëve evropianë.
Sipas një ankete të Bankës Qendrore Evropiane (BQE) me mbi 40 mijë pjesëmarrës, 52% e transaksioneve në vitin 2024 në eurozonë janë kryer me para të gatshme. Megjithatë, në aspektin e vlerës monetare, ky raport bie në 39%, pasi pagesat me vlerë më të madhe kryhen kryesisht me karta.
Jug dhe Lindje: bastionet e parave të gatshme
Në 14 nga 20 vendet e eurozonës, paratë e gatshme mbeten forma dominuese e pagesës. Përdorimi varion nga 22% në Holandë deri në 67% në Maltë, ndërsa vendet e Evropës Jugore dhe Lindore mbeten më konservatore:
-
Italia – 61%
-
Sllovenia – 64%
-
Spanja – 57%
Në kontrast, veriu dhe perëndimi i kontinentit kanë përqafuar gjerësisht pagesat dixhitale. Holanda (22%), Finlanda (27%), Luksemburgu (37%), Belgjika (39%) dhe Franca (43%) janë ndër vendet me përdorimin më të ulët të parave të gatshme.
Në katër ekonomitë më të mëdha të BE-së, Franca është poshtë mesatares së eurozonës (52%), ndërsa Gjermania qëndron pak mbi këtë nivel, në 53%.
Një zëdhënës i Bankës Qendrore Holandeze tha për Euronews Business se “normat e larta të adoptimit të pagesave pa kontakt me kartë ose smartphone e bëjnë këtë metodë më të shpejtë dhe më të përshtatshme se përdorimi i parasë fizike”.
Përdorimi sipas vlerës: Lituania në krye, Holanda në fund
Në aspektin e vlerës së pagesave, paraja e gatshme zë 39% të totalit në eurozonë, por ndryshimet midis vendeve janë të theksuara:
-
Lituania (59%), Sllovakia, Sllovenia dhe Austria (56%), Maltë (54%) janë ndër vendet më të varura nga paraja fizike.
-
Ndërkohë, në Holandë (17%), Finlandë (28%), Luksemburg (29%), Gjermani (30%) dhe Francë (34%), përdorimi i parave të gatshme mbetet minimal.
Kartat dominojnë për pagesat mbi 50 euro
Të dhënat e BQE tregojnë se kartat e debitit dhe kreditit janë tashmë metoda më e përdorur për pagesa mbi 50 euro, ndërsa për blerjet e vogla, paratë e gatshme vijojnë të mbeten opsioni kryesor.
Pse njerëzit ende zgjedhin paratë e gatshme?
Sipas BQE-së, qytetarët i japin përparësi parave të gatshme për disa arsye praktike dhe psikologjike:
-
Privatësia dhe anonimiteti (41%)
-
Vetëdija më e madhe për shpenzimet (35%)
-
Shpejtësia e transaksionit (30%)
Vetëm 18% e të anketuarve i konsiderojnë paratë e gatshme “më të sigurta”.
Mosha, faktori që ndan “cash-in” nga kartat
Diferencat gjeneratash janë të dukshme:
-
Konsumatorët nën 40 vjeç përdorin para të gatshme për më pak se 50% të transaksioneve.
-
Ndërsa individët mbi 65 vjeç i përdorin ato në 57% të rasteve.
Në përgjithësi, panorama e Evropës tregon një ndarje të qartë: Jugu dhe Lindja vazhdojnë të mbeten të lidhura me paratë fizike, ndërsa Veriu dhe Perëndimi po udhëheqin epokën e pagesave dixhitale.
