Evropianët kanë bërë zotimin më të guximshëm deri tani: të mbrojnë Ukrainën nga çdo sulm i ardhshëm rus, qoftë me armë, inteligjencë, logjistikë apo presion ekonomik. Por pas dy ditësh bisedimesh të tensionuara në Berlin, mbetet ende pa përgjigje pyetja që djeg të gjithë tavolinën e negociatave: territoret.
Presidenti Volodymyr Zelenskyy, i cili takoi delegacionin amerikan dhe udhëheqësit evropianë, sinjalizoi një klimë më pozitive me SHBA-në. “Punuan vërtet mirë me ne,” tha ai – një frazë që në diplomaci tingëllon si një hap i vogël përpara pas disa ditësh rrëmujë ndërkombëtare.
Evropa hap letrat: garanci të qarta sigurie dhe një rol i ri ushtarak
Deklarata e përbashkët e udhëheqësve evropianë – e nënshkruar nga Merz, Meloni, Macron, Starmer dhe të tjerë – skicoi për herë të parë arkitekturën e garancive të sigurisë që kontinenti është gati t’i marrë përsipër:
-
Mbështetje e qëndrueshme për ushtrinë ukrainase, e cila numëron rreth 800 mijë trupa në kohë paqeje.
-
Një forcë shumëkombëshe evropiane në tokën ukrainase, e ndërtuar mbi “Koalicionin e të Gatshmëve”.
-
Një mekanizëm amerikan për monitorimin e armëpushimit – SHBA-ja merr rolin që vetëm ajo mund ta mbajë.
-
Një angazhim ligjërisht i detyrueshëm për të rikthyer paqen në rast të një sulmi të ri rus.
-
Rindërtim dhe rimëkëmbje, me theks te asetet e ngrira ruse.
-
Dera e hapur për anëtarësim të Ukrainës në BE, megjithëse pa afat të vendosur.
Në terma politikë, Evropa po thotë: “Nuk e lëmë më Ukrainën vetëm.”
Në terma praktikë, kjo është hera e parë që BE-ja përgatitet për një rol ushtarak të drejtpërdrejtë në territorin e Ukrainës.
Zelenskyy: Dinjiteti nuk negociohet – territori po
Presidenti ukrainas pranoi se disa prej elementeve më problematikë në draftet e mëparshme amerikane janë hequr. Por ai nuk e fshehu faktin se çështja territoriale mbetet zona e përplasjeve më të forta.
“Territoret janë më të vështirat. Rusia kërkon sa më shumë tokë të mundet,” tha ai.
Ai shtoi se pret që SHBA-ja të ofrojë modele kompromisi për të ndërtuar “të paktën një formë konsensusi”.
Ndërkohë, udhëheqësit evropianë i dhanë mbështetjen e plotë që Ukraina të vendosë vetë mbi fatin e territorit të saj – madje edhe përmes referendumit, nëse Zelenskyy vendos ta shkojë në atë drejtim.
Mesazhi evropian ishte i prerë:
“Kufijtë nuk ndryshohen me forcë.”
SHBA merr rolin kyç në operacionet e sigurisë
Sipas burimeve diplomatike, amerikanët kanë rënë dakord të jenë shtylla qendrore e monitorimit dhe inteligjencës.
“Askush tjetër nuk ka kapacitetet e SHBA-së,” tha një negociator për Euronews.
Ushtria ukrainase do mbetet forca kryesore në terren, por do të mbështetet nga një strukturë shumëkombëshe evropiane që mbulon:
-
tokën
-
detin
-
ajrin
-
kibernetikën
-
hapësirën
Një arkitekturë e tërë e mbrojtjes po ribëhet për Ukrainën – një pamje që Europa nuk e kishte imagjinuar para vitit 2022.
Samiti i BE-së: 90 miliardët që mund ta shpëtojnë ose fundosin Ukrainën
Berlini ishte vetëm akti i parë. Tani sytë janë te Brukseli, ku të enjten udhëheqësit e BE-së duhet të vendosin mbi një kredi prej 90 miliardë eurosh për vitet 2026–27, bazuar te fitimet e aseteve të ngrira të Bankës Qendrore Ruse.
Pengesa?
Belgjika – “rojtari i kasafortës” – heziton. Italia, Bullgaria dhe Malta gjithashtu kanë rezerva.
Merz tha qartë:
“E kuptoj shqetësimin, por nuk e ndaj. Belgjika duhet të bëjë hapin e duhur.”
Nëse kredia dështon, do të jetë goditja më e rëndë që BE-ja i jep Ukrainës që nga dita e parë e luftës.
