Delegacionet nga Izraeli dhe Hamasi nisën të hënën në Egjipt negociata indirekte që pritet të çojnë drejt një marrëveshjeje për armëpushim në Gaza, sipas një plani të mbështetur nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Presidenti Donald Trump.
Në tryezën e bisedimeve në Sharm el-Sheikh, palët po përballen me çështje të ndjeshme si tërheqja e trupave izraelite nga Gaza dhe çarmatimi i Hamasit, që kanë qenë pengesë në përpjekjet e mëparshme për paqe.
Plani i Trump dhe mbështetja ndërkombëtare
Sipas burimeve diplomatike, Izraeli dhe Hamasi kanë pranuar parimet bazë të planit amerikan, që parashikon:
-
Ndërprerjen e luftimeve,
-
Lirimin e pengjeve, dhe
-
Furnizimin e Gazës me ndihma humanitare.
Ky plan, i konsideruar si më i avancuari deri më sot për t’i dhënë fund luftës, gëzon mbështetjen e gjerë të vendeve arabe dhe perëndimore. Presidenti Trump ka bërë thirrje që negociatat të përfundojnë shpejt, duke i cilësuar si “shansin më të afërt për paqe” që nga fillimi i konfliktit.
“Më është thënë se faza e parë duhet të përfundojë këtë javë dhe po u kërkoj të gjithëve të lëvizin shpejt,” – shkroi Trump në një postim në rrjetet sociale.
Zvogëlim i ofensivës, por luftimet vazhdojnë
Si pjesë e marrëveshjes paraprake, Izraeli ka ulur intensitetin e bombardimeve në Gaza, megjithëse sulmet nuk janë ndalur plotësisht.
Autoritetet shëndetësore palestineze raportuan 19 viktima në 24 orët e fundit, një rënie e ndjeshme krahasuar me ditët e mëparshme të ofensivës.
Negociatat zhvillohen në përvjetorin e dytë të sulmit të Hamasit
Bisedimet përkojnë me dyvjetorin e sulmit të Hamasit ndaj Izraelit, më 7 tetor 2023, ku u vranë 1.200 persona dhe 251 u morën peng – ngjarja më e rëndë për popullin hebre që nga Holokausti.
Në përgjigje, ofensiva izraelite ka shkaktuar deri tani mbi 67.000 viktima palestineze, ndërsa 2.2 milionë banorë të Gazës janë zhvendosur dhe jetojnë në kushte ekstreme.
Kërkesat e Hamasit dhe dilemat izraelite
Burime egjiptiane konfirmojnë se Hamasi kërkon garanci ndërkombëtare që Izraeli do të tërheqë trupat e tij sapo të lirohen pengjet dhe të fillojë procesi i çarmatimit.
Ndërkohë, Izraeli ngul këmbë që Hamasi të dorëzojë armët dhe të pranojë një strukturë të re sigurie në Gaza.
Një zyrtar palestinez tha për Reuters se besimi midis palëve mbetet minimal:
“Hamasi ka frikë se Izraeli mund të braktisë negociatat sapo të rikthejë pengjet e tij.”
Delegacionet pjesëmarrëse
Delegacioni izraelit përfshin përfaqësues nga Mossad, Shin Bet, këshilltarin e jashtëm të kryeministrit Netanyahu, Ophir Falk, si dhe koordinatorin e pengjeve Gal Hirsch.
Kryenegociatori Ron Dermer pritet t’i bashkohet më vonë gjatë javës, në varësi të ecurisë së bisedimeve.
Në anën tjetër, delegacioni i Hamasit udhëhiqet nga Khalil Al-Hayya, zyrtar i lartë i grupit në mërgim, i cili i ka mbijetuar një sulmi ajror izraelit në Doha, ku humbi djalin e tij muajin e kaluar.
Pikë e mprehtë: çarmatimi i Hamasit
Një nga çështjet më të debatueshme është kërkesa e Izraelit dhe SHBA-së që Hamasi të çarmatoset.
Burime nga grupi islamist theksojnë se nuk do të ketë dorëzim armësh pa garantimin e një shteti palestinez dhe përfundimin e pushtimit izraelit.
Atmosferë skepticizmi në terren
Banorët e Gazës shprehin shpresë, por edhe frikë për të ardhmen:
“Nëse ka marrëveshje, ne mbijetojmë. Nëse jo, është sikur të jemi dënuar me vdekje,” – thotë 20-vjeçarja Gharam Mohammad, e zhvendosur në qendrën e Gazës.
Ndërkohë, në Izrael po shtohen zërat që kërkojnë fundin e luftës për të rikthyer pengjet, por krahët e djathtë të qeverisë së Netanyahut kundërshtojnë çdo armëpushim pa kushte.
