Dy muaj pas ndalimit të luftimeve, Gaza është kthyer në një masë gjigante rrënojash. UNDP e përshkruan enklavën si një nga zonat “më të shkatërruara në botë”: mbi 80% e ndërtesave janë dëmtuar ose rrafshuar, uji i pijshëm është ndotur, dhe vegjetacioni pothuajse i zhdukur. Sipas OKB-së, 61 milionë ton mbeturina mbulojnë territorin, ndërsa nën to fshihen mina, mjete të pashpërthyera dhe trupat e të paktën 10 mijë palestinezëve ende të zhdukur.
UNDP llogarit se vetëm pastrimi i rrënojave do të kërkonte 7 vite dhe rreth 110 milionë euro, por vetëm nëse lejohen makineri të rënda, qasje pa pengesa dhe furnizim i qëndrueshëm me karburant – kushte që aktualisht Izraeli nuk i autorizon, me arsyetimin se pajisjet mund të përdoren për rikrijimin e tuneleve.
Teknikët e OKB-së kanë arritur të largojnë 120 mijë ton material në vitin 2025, por ritmi është i pamjaftueshëm krahasuar me përmasën e katastrofës. Mbetjet po grimcohen dhe përdoren për të hapur rrugë dhe vendosur struktura të përkohshme, por terreni mbetet praktikisht i paralizuar.
Paralelisht, Izraeli po shtyn përpara planin për ndërtimin e një “Rafahu të ri”, një zonë të kontrolluar nga IDF me strehime të reja për palestinezët pas një “kontrolli të kujdesshëm”. Shefi i shtabit izraelit, Zamir, e ka përshkruar të ashtuquajturën “linjë të verdhë” si kufirin e ri të Izraelit brenda Gazës – një deklaratë që palestinezët e konsiderojnë të papranueshme, por që përputhet me diskutimet e brendshme mes SHBA-së dhe Izraelit për rendin pas luftës.
Në sfond, ushtria izraelite po vazhdon pastrimin e rrënojave në Rafah për të formësuar zonën e re tampon, me argumentin se civilët duhet të ndahen përfundimisht nga Hamas.
Gaza mbetet një territor i izoluar, i varrosur nën miliona ton rrënoja, pa një horizont të qartë rikonstruksioni dhe me një realitet të ri politik e gjeografik që po imponohet në terren.
