Gjykata Ndërkombëtare Penale (GJNP) ka lëshuar të martën fletarrestime ndërkombëtare ndaj dy liderëve të lartë të talibanëve në Afganistan, përfshirë liderin suprem shpirtëror Haibatullah Akhundzada, nën akuzat për krime kundër njerëzimit, konkretisht për persekutim të grave dhe vajzave mbi baza gjinore.
Në deklaratën zyrtare, gjykata me seli në Hagë njoftoi se ekzistojnë “arsye të qëndrueshme për të besuar” se Akhundzada, bashkë me Abdul Hakim Haqqani, shef i drejtësisë i talibanëve, kanë kryer krime të rënda përmes politikave shtypëse që synojnë të kufizojnë të drejtat themelore të grave dhe vajzave, si dhe të personave të tjerë që nuk përshtaten me vizionin ideologjik të talibanëve për gjininë, identitetin gjinor dhe lirinë e shprehjes.
Kufizime sistematike ndaj grave
“Ndonëse talibanët kanë vendosur ndalesa dhe rregulla për gjithë popullsinë, ata në mënyrë të veçantë kanë shënjestruar gratë dhe vajzat për shkak të gjinisë së tyre,” – thuhet në deklaratën e GJNP-së.
Sipas aktakuzës, që nga 15 gushti 2021, data e rikthimit të talibanëve në pushtet, e deri më së paku 20 janar 2025, regjimi i tyre ka privuar gratë dhe vajzat afgane nga të drejta thelbësore, përfshirë:
-
të drejtën për arsimim,
-
liri të lëvizjes,
-
e drejta për jetë private dhe familjare,
-
si dhe liria e mendimit, shprehjes dhe fesë.
Të shënjestruar edhe individë të tjerë
Përveç grave, GJNP theksoi se janë persekutuar edhe persona të tjerë për shkak të seksualitetit ose identitetit të tyre gjinor, të cilët talibanët i konsiderojnë si në kundërshtim me politikat e tyre të ashpra gjinore.
Procedura dhe efektiviteti
Gjykata Ndërkombëtare Penale, e cila ka për mision gjykimin e krimeve më të rënda ndërkombëtare si krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit, nuk posedon një forcë të vetën policore. Zbatimi i urdhrave për arrestimin e të akuzuarve varet nga bashkëpunimi i vendeve anëtare.
Në praktikë, kjo do të thotë se çdo individ i kërkuar nga GJNP-ja nuk mund të udhëtojë lirisht në ndonjë nga vendet që e njohin juridiksionin e saj, pa u përballur me rrezikun e arrestimit.
Kjo është një nga lëvizjet më të forta ndërkombëtare ndaj politikave represive të regjimit taliban, i cili që prej marrjes së pushtetit në Kabul ka rritur shtypjen ndaj grave dhe ka mbyllur hapësirën publike për pjesën më të madhe të popullsisë femërore.
Reagimet pritet të pasojnë
Ky vendim i Gjykatës Ndërkombëtare Penale pritet të ndezë reagime të ashpra nga talibanët, ndërkohë që komuniteti ndërkombëtar ka shtuar presionin ndaj regjimit për respektimin e të drejtave të njeriut dhe rikthimin e qasjes në arsim dhe punësim për gratë dhe vajzat në Afganistan.
Lajmi u publikua fillimisht nga Radio Evropa e Lirë.
